Najmlađa žrtva imala tri dana
Vermaht je tokom Drugog svetskog rata ostavio krvav trag u lozničkom kraju, a streljanje u Dragincu 1941. prvi je masovni zločin nemačke okupatorske vojske nad civilima u Srbiji i prethodio je masovnim streljanjima u Kragujevcu i Kraljevu u oktobru iste godine. O nehumanom postupanju okupatora po našoj zemlji svedoči izložba "Zločini Vermahta u Srbiji za vreme Drugog svetskog rata", autora Miroljuba Filipovića, otvorena do 13. maja u Muzeju Jadra u Loznici.
Posetioci mogu videti fotografije, tekstove i predmete o stravičnim zločinima počinjenim nad civilima u Kruševcu, Kraljevu, Kragujevcu, Pančevu, Jabuci, Beogradu, Šapcu i Dragincu, kao i kratak film o jednom nemačkom vešanju i streljanju. Prema rečima autora, izložba je nastala na inicijativu Ministarstva za rad povodom Međunarodnog dana sećanja na žrtve holokausta, a on je koristio materijal iz muzeja u Kragujevcu, Kruševcu, Kraljevu, Pančevu i Beogradu, koji čuvaju građu o zločinima Vermahta, kao i beogradskog Muzeja automobila.
- Do 1996. godine postojao mit da regularna vojska Nemačke nije činila zločine i da su ih činili pripadnici SS odreda i drugih jedinica. Prvi koji su se pobunili protiv takvog mita bili su građani Zapadne Nemačke. Ideja izložbe, i moja kao autora, jeste da se neguje kultura sećanja jer samo njome možemo da branimo istinu. Namera ove izložbe nije da probudi osvetu, ali sećanjem i stalnim pominjanjem zločina suprotstavićemo se zlu - kaže Filipović.
Pročitajte još:
* "Veliki školski čas" u Kragujevcu
* Zverstvo u Dragincu palo u zaborav
* Umro poslednji Misitin ustanik
Istoričar iz Loznice Goran Vilić podseća da je nemačka vojska baš u ovom kraju primenila surovu naredbu o likvidaciji 100 civila za jednog ubijenog, odnosno 50 za ranjenog nemačkog vojnika, i streljala 2.950 meštana Draginca i okolnih sela.
Ozloglašena dušegupka
Nemačka vojska je koristila specijalno vozilo dušegupku, kamion-ubicu, za gušenje ljudi. Žrtve su se gušile u hermetički zatvorenoj unutrašnjosti kamiona u koju su bili sprovedeni izduvni gasovi, odnosno ugljen-monoksid. To vozilo je prvi put dovezeno iz Berlina u Beograd u februaru 1942. kako bi počela masovna likvidacija Jevreja u Srbiji. Taj kamion tipa zaurer od pet tona mogao je da primi 50 ljudi, a ovim vozilom je od početka aprila do kraja maja 1942. ugušeno oko 8.000 Jevreja i 632 partizana u Beogradu.
- U logorima, u fabrikama smrti, najviše su stradali civili. Surovost koju su nemački vojnici pokazali u oktobru 1941. je zastrašujuća - ubijali su žene, stare i nemoćne. Najmlađa žrtva imala je svega tri dana. Samo u Cikotama ubili su 135 dece mlađe od 10 godina i 190 mlađih od 14 godina, a u Koreniti 49 dece mlađe od 10 i 65 koja nisu navršila 14 leta - kaže Vilić.
