Manastir Hilandar (2): Freske u zlatu
Jedna od legendi srpskog svetogorskog manastira Hilandara veli da je pored crkve, nedaleko od oltara, sačuvana kelija Stefana Nemanje, velikog župana Raške koji je u monaštvu dobio ime Simeon.
Malena prostorija s otvorom prema crkvi imala je tek poneku nišu u zidu za knjige i skromnu imovinu nekada moćnog rodonačelnika srpske države. Bila je oslikana freskama i ukrasnim motivima, od kojih je ostao jedan crveni krst na svetloj pozadini. Od svih građevina u Hilandaru kelija Svetog Simeona je najstarija. Ostareli vladar je iz nje slušao bogoslužbena pojanja iz crkve.
Prvobitna hilandarska crkva više ne postoji. Bila je tesna, pa je kralj Milutin Nemanjić krajem 13. veka dao da se poruši da bi na njenom mestu sazidao raskošnije zdanje.
Prva crkva je bila mala, ali ne zato što su ktitori škrtarili na njenom opremanju. Njena veličina je bila dovoljna za bratstvo, u početku i samo malobrojno. Unutrašnjost je bila urađena u visokom umetničkom stilu i u dragocenim materijalima. Prvobitni hilandarski hram imao je raskošni kameni klesani ukras izveden u vizantijskom duhu. Unutrašnjost mu je sijala jer su freske bile bogato optočene zlatom.
O zlatu na freskama pisao je, pre rušenja stare crkve, hilandarski monah-knjiženik Teodosije u svom čuvenom delu "Žitije Svetog Save". Zlato na freskama upotrebljavalo se još dugo: većina manastirskih crkava u Srbiji u 13. veku, a neke i u 14. veku, imale su ovaj skupoceni živopis na zlatnoj pozadini. Bio je to način da se izazove utisak da je hram ukrašen mozaikom, kakve su imale carske zadužbine u Vizantiji.
Polovne dveri
Stari ikonostas takođe nije bio velik, kao ni crkva. Vrlo je verovatno da su u njegov sastav ulazile male carske dveri koje su se do danas sačuvale u manastirskoj biblioteci. Dveri su verovatno nastale i pre 1200. godine, a prispele su iz nekog drugog manastira. Njihova drvena krila se završavaju tako da sklopljena čine polukrug i raskošno su ukrašena raznolikim ornamentima od sitnih komada slonovače. U tim udubljenjima nekada su bile pločice od slonovače s figurama svetitelja.
