S katolicima dijalog bez kompromisa
Svepravoslavni sabor na Kritu završen je usvajanjem Deklaracije u kojoj se ističe da Pravoslavna crkva predstavlja nastavak jedne, svete i apostolske Crkve božanskog i ljudskog zajedništva.
Ukazuje se na potrebu pravoslavnog misionarstva i značaj dijaloga s rimokatolicima i protestantima, ali i ističe do to "ne znači kompromis o pitanjima vere".
U 12 tačaka završnog dokumenta izneti su i stavovi o organizaciji pravoslavlja, katoličanstvu i verskom fundamentalizmu, kao i o ekologiji i odnosu prema nauci i ekonomiji.
Konstatuje se da je proizvoljna i nepravilna identifikacija Crkve sa konzervatizmom nespojiva u eri savremene civilizacije, jer "napredak ljudske vrste nije povezan samo sa rastom životnog standarda ili napretkom privrede na štetu duhovnih vrednosti".
Deklaracija bez Rusa
Konstantovano je da je na Kritu ostvareno "jedinstvo pravoslavnih crkava koje je potrebno ojačati da bi donelo nove plodove". Međutim, na skupu je učestvovalo 10 od 14 kanonskih autokefalnih pravoslavnih crkava. Svepravoslavnom saboru nisu se odazvale Antiohijska, Gruzijska, Bugarska i najmnogoljudnija Ruska patrijaršija. Te crkve smatraju da završni dokument nema obavezujući karakter, jer su u pravoslavnom hrišćanstvu punovažne odluke samo uz učešće svih.
U vezi pravoslavnog rasejanja navodi se da "princip autokefalnosti ne može biti iznad principa sabornosti i jedinstva Crkve".
- Smatramo da stvaranje saborne skupštine u pravoslavnoj dijaspori na čelu sa vaseljenskim (carigradskim) episkopom, a koja treba da se sastoji od svih priznatih kanonskih episkopa iz pomesnih crkava, predstavlja pozitivan korak ka njihovom kanonskom organizovanju. Pravoslavne autokefalne crkve nisu u konfederaciji crkava, već čine jednu Svetu opštu apostolsku crkvu - navodi se u Deklaraciji.
Poručeno je da pravoslavna crkva "pod brakom podrazumeva zajednicu muškarca i žene, a porodicu koja proizlazi iz braka jedinom garancijom odgajanja dece".
Sa skupa je upozoreno i na "eksploziju fundamentalizma u okviru raznih veroispovesti kao izraz bolesne religioznosti". Upućen je i poziv svetskoj zajednici za zaštitu pomesnih pravoslavnih i drugih hrišćana, koji "imaju neotuđivo pravo da ostanu u svojoj domovini kao ravnopravni građani". Poglavari pravoslavnih crkava ukazuju da "verski život treba da leči rane, a ne da razgoreva požare ratnih sukoba".
