Raskid trojnog pakta s Nemačkom (1): Istorija po diktatu Partije
Prošlo je tačno 76 godina od kobnog proleća 1941. godine kada je počelo dramatično stradanje srpskog naroda i srozavanje dostojanstva Srbije stečenog u prvim decenijama 20. veka na unutrašnjem i međunarodom planu.
Dvor glavna meta
Obeležilo ga je nekoliko dramatičnih događaja: pristupanje Kraljevine Jugoslavije Trojnom paktu Nemačke, Italije i Japana 25. marta, zatim državni udar u Beogradu 27. marta, kojim je srušena vlada Cvetković-Maček, zajedno sa knezom Pavlom, namesnikom prestolonaslednika Petra Drugog Karađorđevićem, i konačno, događaji koji su počeli stravičnim bombardovanjem Beograda i Srbije 6. aprila, a završili se kapitulacijom Jugoslovenske vojske pred Hitlerovkom soldateskom 17. aprila 1941. godine. Dr Pavle Opačić, pukovnik u penziji i jedan od najboljih srpskih vojnoistorijskih stručnjaka, ponudio je drugačiji pogled na martovske i aprilske događaje 1941. od ocena većine jugoslovenskih istoričara, koji su zasnivali svoje tekstove na ideološko-propagandnim stavovima Komunističke partije Jugoslavije. "Vesti" donose istraživanje dr Petra Opačića, predstavljeno na skupovima istoričara.
Kako navodi dr Opačić, dosadašnje ocene događaja oko ratnog proleća 1941. su se zasnivale na paušalnoj kritici vladajućih krugova Kraljevine Jugoslavije - dvora, vlade i političkih stranaka.
- Najoštrije osude su iskazane na račun takozvane velikosrpske buržoazije i generaliteta, odnosno njihove dvadesetogodišnje unutrašnje i spoljne politike, za koju je rečeno da je iza leđa narodu uvukla zemlju u Trojni pakt i time izdala njegove interese, te da je narod u puču 27. marta srušio tu vladu okrivljujući je za vojni poraz i slom države u kratkotrajnom aprilskom ratu 1941. godine, za koji vojska i narod nisu bili valjano pripremljeni.
Na drugi pogled
Manji broj istoričara, poput akademika Ferda Čulinovića i generala Velimira Terzića, koji su objavili značajne studije o tim događajima, dao je u svojim delima kvalitetniji doprinos objektivnijem sagledavanju tih događaja. Oni su se oslanjali na primarne izvore i prikazali su te događaje na fonu tadašnjih međunarodnih prilika, koje su imale presudan uticaj na položaj i sudbinu Jugoslavije 1941. godine - piše dr Opačić, ističući domaće i strane izvore svojih istraživanja u arhivama, kao i brojne zbirke dokumenata, članaka i radova mnogih autora.
Ideološki recept Edvarda Kardelja
Ključnu ocenu o pristupanju Jugoslavije Trojnom paktu, koja je bila obavezujuća za jugoslovenske istoričare, dao je Edvard Kardelj, piše dr Opačić.
Evo šta je Kardelj o tome rekao, prema tekstu objavljenom u njegovoj knjizi "Put nove Jugoslavije" 1946. godine. Pošto je naglasio da je kraljevska jugoslovenska vlada pristupila Trojnom paktu bez znanja i odobrenja naroda, te da je to predstavljalo ne samo kapitulaciju i bezuslovnu predaju zemlje agresoru "nego i to da sve produktivne, pa čak i vojne snage i rezerve naroda Jugoslavije treba da budu mobilisane u okviru imperijalističkih planova osvajačkih imperijalista". Time je vlada, prema njemu, potpisala ne samo "sramnu presudu nezavisnosti naroda Jugoslavije u okviru fašističkog poretka nego i to da narodi Jugoslavije sami sebi zatvaraju put svog budućeg oslobođenja".
Ako se ozbiljno razmotre istorijske okolnosti pod kojima je jugoslovenska vlada potpisala bečki protokol o pristupanju Trojnom paktu i sadržaj dokumenata koji su činili sastavni deo toga akta, izrečene kritike apsolutno ne stoje: one predstavljaju običnu konstrukciju bez ikakvog oslonca na stvarne činjenice.
Biografija pukovnika Petra Opačića
Petar Opačić, pukovnik u penziji i doktor vojnih nauka, rođen je u Plavnu kod Knina. U Beogradu je završio gimnaziju, Filozofski fakultet, postdiplomske studije i odbranio doktorat iz istorijskih nauka na Beogradskom univerzitetu. Učestvovao je u oslobodilačkom pokretu od 1941. do 1945. U Jugoslovenskoj narodnoj armiji je obavljao razne dužnosti u trupi, bio je novinar i urednik u armijskoj štampi, dopisnik sa Sinajskog poluostrva, nastavnik u Višoj vojnoj akademiji, istoričar i naučni savetnik u Vojnoistorijskom institutu. Učestvovao je na više međunarodnih naučnih skupova i na Svetskom kongresu istoričara (Vojna konferencija) u Štutgartu 1985. godine sa dva referata.
SUTRA - Raskid trojnog pakta s Nemačkom (2): Balkan još na čekanju
