Raskid trojnog pakta s Nemačkom (2): Balkan još na čekanju
Jugoslavija je posle Prvog svetskog rata, na osnovu vojnih zasluga Srbije u pobedi nad centralnim silama i voljom potlačenih predstavnika jugoslovenskih naroda u sastavu bivše Austrougarske monarhije, stvorena pod okriljem država Antante - pobednica u tom ratu. Pred Drugi svetski rat - Antante više nije bilo, piše pukovnik dr Petar Opačić, stručnjak za vojnu istoriju.
Sila mimo propisa
Nemačka je, koristeći suprotne interese bivših članica Antante, izgradila moćne oružane snage kršeći odredbe Versajskog mira, i postala dominantna vojna sila u Evropi. U međuvremenu, Jugoslavija je bila potpuno izolovana i zaokružena neprijateljskim državama.
Velike zapadne države, Velika Britanija i Francuska, koje su bile garanti čehoslovačke nezavisnosti i mira u Evropi lako su tu zemlju u septembru 1939. prepustile Hitleru, izjavljujući da je tom žrtvom izbegnut drugi svetski rat, odnosno da je sačuvan mir u Evropi. Obratno, predaja Čehoslovačke Hitleru najrečitije je otkrila svu slabost zapadnih sila, koje su činile stub pobedničke koalicije u Prvom svetskom ratu, što je samo ohrabrilo Hitlera da nastavi svoj imperijalistički pohod.
Hitler i njegovi stratezi u Velikom generalštabu smatrali su da Nemačka može postići pobedu protiv svojih neprijatelja u novom ratu za svetsko gospodstvo samo pod uslovom da obezbedi masovnu proizvodnju oklopnih i motomehanizovanih sredstava za kopnenu vojsku, ogroman broj ratnih aviona i moćnu ratnu flotu za kontrolu pomorskih komunikacija i ako bude izvodila munjevite napade po principu eliminacije jednog po jednog neprijatelja držeći se Šlifenovog koncepta da se po svaku cenu mora izbeći istovremena borba na dva i više frontova, odnosno da se moraju izbeći greške iz prethodnog velikog rata u kojem je Nemačka katastrofalno poražena.
Raskid trojnog pakta s Nemačkom:
Pošto je oružane snage opremila masom oklopnih vozila, ratnih aviona i ratnih brodova, Nemačka je otpočela osvajački pohod. U martu 1938. godine izvršila je aneksiju (anšlus) Austrije bez otpora zapadnih sila. Time je u isto vreme došla u neposredno susedstvo s Jugoslavijom i Mađarskom i stvorila odskočnu osnovicu za napad na Čehoslovačku. Okrenut prema centralnoj Evropi, Hitler je tada ostavio Balkan po strani.
Zbog složenih odnosa sa savezničkom Italijom, koja je pretendovala na to da se proširi na račun Jugoslavije i Grčke, i moguće intervencije Velike Britanije u slučaju otvaranja ratnog konflikta na Balkanu, koja je 1938. godine garantovala integritet Grčkoj, Nemci su usmerili ekspanziju prema srednjoj Evropi, insistirajući kod Italijana da posle uspostavljanja protektorata nad Albanijom 1938. godine ne otvaraju krizu na Balkanu. Potom se Hitler svom žestinom okomio na Poljsku.
Pakt sa Sovjetima
Pre napada na tu zemlju Nemačka je, da bi izbegla rat na dva fronta, sklopila pakt o nenapadanju sa SSSR 23. avgusta 1939. godine, a već 1. septembra otpočela napad na Poljsku. Istog dana Francuska i Velika Britanija, kao garanti poljske nezavisnosti, objavile su rat Nemačkoj. Time je počeo Drugi svetski rat. Ali objava rata Nemačkoj od strane zapadnih saveznika nije proizvela gotovo nikakvu pomoć Poljacima. Za mesec dana Poljska je bila okupirana. Posle toga francuske i nemačke trupe mesecima su ležale u mestu u duboko ukopanim rovovima, svaka na svojoj strani državne granice i bez aktivnih dejstava. To je Hitleru omogućilo da nesmetano nastavi s porobljavanjem drugih evropskih država.
Francuska pala za dve nedelje
Sa Švedskom je Hitler imao ugovor o nenapadanju 1938. godine. U aprilu 1940. godine nemačke trupe su okupirale Dansku i Norvešku, zatim Holandiju i Belgiju. Posle okupacije Belgije, nemačke armije prešle su u napad protiv Francuske (3. juna). Nekad slavna francuska armija, koja je između dva rata smatrana najvećom kopnenom silom u Evropi, kapitulirala je za 14 dana. Britanski ekspedicioni korpus, koji je upućen u pomoć Francuzima, jedva je - zahvaljujući srećnim okolnostima - izbegao potpuno uništenje. Posle kapitulacije Francuske, Hitler je dozvolio maršalu Petenu da u jugozapadnom delu zemlje, između Tura, Dižona i Bordoa, obrazuje kvislinšku upravu. Na redu je bila Velika Britanija. Ali, zbog nepovoljnih vremenskih okolnosti u Lamanšu, propao je pokušaj invazije na britanska ostrva nakon francuske kapitulacije, pa je Hitler odlučio da na zapadu ostane u odbrani, a da sve snage koncentriše za napad na SSSR, pa da se, posle osvajanja Rusije, ponovo obruši na Veliku Britaniju.
Mala antanta na samrti
Mala antanta, tj. savez Jugoslavije, Rumunije i Čehoslovačke, koju su ove tri države obrazovale 1920-1921. godine da bi odbranile sistem utvrđen mirovnim ugovorima posle Prvog svetskog rata od, u tom ratu pobeđenih država, postepeno je slabila. Na konferenciji u Sijeni u Rumuniji, u avgustu 1937, pokazalo se da je Mala antanta "na samrti", a posle nemačke okupacije Čehoslovačke u septembru 1939. godine prestala je i da postoji.
