Rehabilitacija najvećeg srpskog izdajnika (14): Vuka ocrnili neuki pisci
Pošto je dubrovački monah i istoričar Mavro Orbin, na osnovu izvora koje je sakupio, u svojoj knjizi "Kraljevstvo Slovena u 16. veku" počeo i javno da piše o izdaji Vuka Brankovića, to su počeli da čine i drugi pisci. Dubrovčanin Jakov Lukarević u svome delu o istoriji Dubrovnika, štampanom 1604. godine, priča kako je car Murat provalio na Kosovo "i ubio Lazara, kneza Srbije, pošto ga je izdao Vuk Branković, njegov zet".
Za Lukarevića je Vukova izdaja bila "opštepoznata" stvar. On je pominje još na jednom mestu. Kada je, posle smrti zetskog vladara Balše Trećeg, despot Stefan Lazarević poslao u Zetu Vukovog sina Đurđa, tamošnje stanovništvo je odbijalo da ga primi navodno "zbog ljage izdaje njegovog oca". O Vukovoj izdaji pišu i drugi. Prema "Brankovićevom letopisu", pisanom na latinskom jeziku, na Kosovu "vojvode, pak, izneverivši kneza, pobegoše, Vuk Branković i drugi".
Rehabilitacija najvećeg srpskog izdajnika:
2. Marko Kraljević oteo Brankovićku
3. Vuka knez Lazar smatrao sinom
Što su izvori kasniji, lik Vuka Brankovića je sve negativniji. U "Priči o boju kosovskom", koja je gotovo vek mlađa od Orbinovog "Kraljevstva Slovena", Vuk je predstavljen kao čovek lukav, neveran, spletkaroš, izdajica.
Pre početka bitke, veli se, pozvao je kneza Lazara da napusti bojno polje. Pošto je knez ponudu odbio, sam Vuk je pobegao sa 7.000 ratnika.
Ostali junaci su mogli Turke pobediti "da ne izdade Vuk Branković sa svom svojom vojskom". I ostali izvori 18. veka, sve do "Tronoškog rodoslova", sastavljenog gotovo pred Prvi srpski ustanak, pišu o Vuku kao izdajici. Takvih spisa je bilo dosta.
Među piscima koji pišu o Kosovskoj bici može se uočiti jedna zanimljivost. Oni učeni, čije sastave krase retorski obrti, misaone alegorije i blistav stil, o izdaji uopšte ne pišu. I brojni crkveni spisi više su izvor za vladarsku i državnu ideologiju nego za prikazivanje istorijskih događaja sa svim njihovim ovozemaljskim obrtima i zamešateljstvima.
Nasuprot tome, pisci skromnijeg obrazovanja, ali bliži narodu, kao, na primer, Konstantin Mihailović iz Ostrovice, opisuju sa manje umetničke vrednosti i mnogo jednostavnije zbivanja oko sebe, pa i Kosovsku bitku. Kod njih ima više podataka o izdaji. U narodnim pesmama naročito. U epskim pesmama Kosovskog ciklusa Vuk je izdao svoga tasta, srpskog cara Lazara, i grobar je stare srpske države. "Bog ubio Vuka Brankovića, on izdade tasta na Kosovu i odvede dvanaest hiljada Pobratime, ljuta oklopnika."
Tema bez kraja
Pitanje navodne izdaje Vuka Brankovića na Kosovu još nije zatvoreno. Za sada je jedino sigurno to da je u vreme nestanka nemanjićke dinastije, među najkrupnijim srpskim velikaškim porodicama, povedena bespoštedna borba za njeno nasleđe. Međusobno zakrvljeni gospodari rukovodili su se prvenstveno ličnim interesima. Vuk nije bio gori od ostalih, ali ni njegov kraj od ruke turskih dželata nije bio manje tragičan i vredan sećanja od pogibije kneza Lazara.
Pominje se još i 25.000 pešaka, čak i da je Vuk pomogao Turcima "da nadvladaju srpskog car Lazara"! Pri tome su pomešana vremena i ličnosti, prepliću se istorijska i legendarna imena, nemoguće postaje moguće. Narodni pevači su slobodno pomerali svoje istorijske junake u prostoru i vremenu, povezujući ih nemogućim genealoškim vezama.
Kako su primećivali istoričari, doba srpske srednjovekovne države je, istrgnuto iz stvarnog vremena i prostora, pretvoreno u jednu idealnu ravan, u kojoj su svi junaci bili međusobno savremenici i, istovremeno, po mentalitetu, savremenici narodnog pevača i njegovih slušalaca.
Rehabilitacija najvećeg srpskog izdajnika:
7. Tiho rivalstvo Lazara i Vuka
