Vajar Crne Gore Mijo Mijušković (11): Bolji od Henrija Mura
Za kraj storije o vajaru Miju Mijuškoviću evo još nekoliko ocena i zapažanja poznatih autoriteta u oblasti likovne umetnosti o delu ovog samosvojnog umetnika, "monaha" (eremita, pustinjaka) - kako ga naziva pisac Mirko Kovač - zavetovanog "skulptorskom redu" i posvećenog iznalaženju one forme koja bi mu pružila potpunu slobodu kao što je slobodan njegov život, umetnika čija je vrlina jednostavnost, koja isključuje svaku zlobu i dvoličnost, a ističe namere, iskrenost govora i čestitost srca".
Snaga iz prirode
Sve ocene su izdržale sud vremena, a Mijušković ih je u međuvremenu stotinama novih dela opravdao i potvrdio. Tako je, recimo, nesumnjivo i neupitno zapažanje Zdravka Vučinića da "vrijednost Mijuškovićevih skulptura ne proizlazi iz nekih određenih kanona; one su prvenstveno izraz oplemenjenog osjećanja života koje crpe snagu iz autentičnog poimanja prirode".
- Ne znam kojom mernom jedinicom bih merio količinu i intenzitet kreativne strasti Mija Mijuškovića. Ta strast nije ni povremena ni privremena - kaže Sreto Bošnjak.
- Kameni portreti Mija Mijuškovića, animalni i ljudski u isto vrijeme, nose karakter, emociju, stav, a u njegovim skulpturama osjećamo dihotomiju krhkog, poroznog bića prirode i jednako prisnu čvrstinu, stamenu odlučnost, toplo-hladnu taktilnost, baš kao što je i sam satkan od najmekšeg senzitivnog materijala i onog dijamantske tvrdoće, tvrdoglave upornosti i strastvene, žestine stvaranja" - veli o Mijuškovićevom delu istoričarka umetnosti i likovna kritičarka dr Anastazija Miranović.
Čini se ipak da je Nikola Kusovac, čovek od nesumnjivog i toliko puta potvrđenog autoriteta u oblasti likovne umetnosti, ponajbolje, i to još pre 40 godina, osetio lepotu, zanimljivost umetničkog postupka i vrhunske domete Mija Mijuškovića:
- Za razliku od većine vajara koji delo stvaraju utvrđenim, mukotrpnim redom i radom, od skica i crteža preko mnogobrojnih studija do konačnog oblikovanja dela u materijalu, Mijušković radi skoro obrnuto. Naime, on svoju skulpturu prvo prepoznaje na terenu, otkrije je skrivenu u grču isprepletanih grana, čvorištima panjeva i stabala, u zagrljaju drveta i kamena, masama oblutaka ili faktura vremenom izglodanog krša, pa joj tek onda prilazi. Oduzima joj suvišno, usmerava tok, određuje ritmove, ističe plastiku, sukobljava svetlo s tamnim, glatko s hrapavim, drvo s kamenom. Na taj način ispod njegove ruke nastaje jedan živ, maštovit i asocijacijama nabijen svet oblika. U početku, bile su to razuđene, dosta razbijene i barokno uznemirene forme, da bi se odnedavno zgusnule, slile u brankusijevski celovite i sažete mase obogaćene ispitivanjem nekih bojanih vrednosti u postupku oblikovanja skulptura. Ovakav vajarski postupak učinio je da Mijuškovićeva skulptura deluje osećajno, iskreno i uzbudljivo, što su sigurno velike vrline... Mijuškovićevo delo svedoči da je reč o umetniku s nesvakidašnjim poetskim osećanjem za skulpturu...
Apostol u vajarstvu
Po mišljenju poznatog vajara, akademika Pavla Pejovića, "po posvećenosti radu i po kreativnosti, Mijo Mijušković je bio i ostao apostol vajarstva".
- Mijo je, znaće se to kad-tad, ravan Lubardi u slikarstvu - smatra Pero Radović, televizijski stvaralac i publicista lirske ruke, snažno podržavajući one koji ovog "pjesnika kamenog neba Crne Gore", kako nazivaju Mijuškovića, upoređuju sa Petrom Lubardom, nenadmašnim "pjesnikom kamenog mora Crne Gore" u slikarstvu.
Zanimljivo je i da je urednik poznatog francuskog časopisa "National geographics" svojevremeno iz plejade velikih crnogorskih likovnih umetnika odabrao slikara Voja Stanića i vajara Mija Mijuškovića.
Devedesetih godina prošlog veka skulpture Mija Mijuškovića video je i Bernard Matamera, poznati afrički vajar, jeda od utemeljivača u svetu poznatog, priznatog i afirmisanog umetničkog pokreta pod imenom "Šona skulptura". On je u jednom razgovoru za Zabavni magazin 1996. godine, pored ostalog, rekao i ovo:
- Video sam radove Henrija Mura kad sam boravio u Evropi. Zanimljive su mu skulpture. Ali, kad sam video vajarska dela jednog umetnika iz Jugoslavije, zove se Mijo... Bio sam prvo u Titogradu, pa sam onda prošao kroz Danilovgrad i otišao u onaj grad u kojem se pravi pivo (Nikšić, nap. B.S). Mijo živi tamo, odatle je on. On je najbolji. Bolji je vajar od Henrija Mura!
Istočnjačka mudrost
Može se kome učiniti da u ovoj priči o vajaru Miju Mijuškoviću ima možda i preterivanja. Kao odgovor na to, evo zapisa jednog visokog severnokorejskog državnog zvaničnika, koji je, kad je svojevremeno posetio Mijuškovića i video njegovo delo, umesto komentara, na parčetu daske, istočnjački mudro napisao korejsku poslovicu: "Bolje jednom videti nego sto puta čuti."
Mali princ
U nizu strukovnih i državnih nagrada i priznanja, Miju Mijuškoviću je posebno draga plaketa grada Subotice za izuzetan doprinos uglednom Internacionalnom festivalu dečjeg teatra, koji u ovom gradu traje već bezmalo 20 godina, a njegov zaštitni znak, glavna nagrada je Mijuškovićeva skulptura Mali princ.
