"Istorija Republike Srpske" (11): Izbori za izborima
Prvi posleratni izbori u Republici Srpskoj održani su u maju 1996. godine. Usledili su vanredni 1997. i još jedni 2000. Na opštim izborima 5. oktobra 2002. godine ponovo pobjeđuje koalicija SDS-PDP, uz podršku manjih stranaka.
Za predsjednika Srpske izabran je Dragan Čavić, potpredsjednik SDS-a. Lider stranke dr Kalinić zadržao je funkciju predsjednika skupštine.
Mirko Šarović je izabran za srpskog člana Predsjedništva BiH, u kome je u ime Bošnjaka bio Sulejman Tihić iz SDA, a u ime Hrvata Dragan Čović iz HDZ-a.
Vlada Dragana Mikerevića iz PDP-a izabrana je 17. januara 2003. godine.
Kako da naručite ovu knjigu
Srpsko-englesko izdanje Istorije Republike Srpske možete poručiti preko internet prezentacije njnjnj.istorijarepublikesrpske.rs ili na telefon +381643231166
Pritisci i popularnost
Tokom naredne tri godine uslijedili su najveći međunarodni pritisci na državnost i autonomiju Republike Srpske.
Smjenjen je čak i dekan Pravnog fakulteta u Bijeljini dr Radomir Lukić. Vlada Dragana Mikerevića iz PDP-a, a zatim i Pere Bukejlovića iz SDS-a, koja je na vlast došla sredinom februara 2005. godine, nastojale su da se odupru ovim pritiscima.
Zbog neuspjeha u tome, opao im je autoritet u biračkom tijelu, a samim tim je umanjen i rejting njihovih stranaka.
EU i SAD su nametnule pogrešnu tezu o sukobu građanskog i nacionalnog u političkom životu Bosne i Hercegovine.
Nacionalne stranke tri naroda tokom tog razdoblja dobijale su između 63 i 86 odsto glasova. Na svim izborima je glasalo više od polovine upisanih birača.
I levičari su patriote
Ljevičarske i multietničke stranke, poput SDP i SNSD, koje su za SAD i EU bile građanske i pomirljivije u pitanjima revizije Dejtonskog mirovnog sporazuma i reintegraciji Bosne i Hercegovine, pokazale su se ništa manje nacionalne. I po političkoj orijentaciji, i po strukturi članstva, bile su jednako patriotske - SDP u odnosu na Bosnu i Hercegovinu i SNSD u odnosu na Republiku Srpsku - koliko i SDA i SDS.
Savez nezavisnih socijaldemokrata pokazao je primjernu odlučnost, upornost i efikasnost u odbrani i unapređivanju nacionalnih i državnih interesa Republike Srpske.
Izuzetna zakonodavna aktivnost razvijena je i na polju uključivanja u Evropsku uniju. Tokom 1997. Savjet ministara EU postavio je političke i ekonomske uslove za razvoj odnosa sa Bosnom i Hercegovinom.
Time je otvorena mogućnost korišćenja autonomnih trgovinskih povlastica. Evropska unija je 1999. definisala i uspostavila politiku prema državama zapadnog Balkana.
U Narodnoj skupštini 15 stranaka
Na osnovu rezultata izbora u oktobru 2002, sastav Narodne skupštine Republike Srpske činilo je 26 poslanika SDS, devetnaest SNSD, devet PDP, šest SDA, po četiri iz SRS RS i Stranke za BiH, po tri iz SDP, SP RS i DNS, te po jedan poslanik iz SNS, Stranke penzionera RS, DS, DPS, SNP i NHI.
Ovakva razuđenost sastava parlamenta svjedoči o pluralizaciji srpskog biračkog tijela i učešću bošnjačkih i hrvatskih stranaka.
Ucene EU i Tribunala
Na Samitu u Solunu 2003. godine EU je objavila da će svim državama ovog dijela kontinenta biti omogućeno da budu primljene u njeno članstvo.
Poslije 2003. započeo je proces harmonizacije propisa Bosne i Hercegovine sa propisima Unije. Entiteti, Distrikt i kantoni nisu imali obavezu harmonizacije, ali je većina pravnih akata koje je valjalo uskladiti bila u njihovoj nadležnosti.
Vlada Republike Srpske je 2007. godine donijela Odluku o postupku i načinu usklađivanja zakonodavstva Republike Srpske sa zakonodavstvom Evropske unije. Na putu usklađivanja Republika Srpska se pokazala efikasnija od Federacije Bosne i Hercegovine i njenih kantona, koji su dugo vremena u političkoj blokadi.
Prvih godina Bosni i Hercegovini, i posebno Srpskoj, pravljene su smetnje zbog kašnjenja u ispunjavanju obaveze saradnje sa Haškim tribunalom.
Smena generacija
Kasnije je napredovanje ka EU uslovljavano ustavnim reformama u cilju uspostavljanja "funkcionalnije države". Taj, kao i zahtjev da Bosna i Hercegovina u EU mora da govori samo "jednim glasom", išli su za tim da od Bosne i Hercegovine naprave centralizovanu državu, ukinu konstitutivnost naroda u ime građanskog društva, redukuju nadležnosti entiteta i prošire ovlašćenja zajedničkih organa.
Poruke Doris Pak, Danijela Kon-Bendita i Jelka Kacina iz Evropskog parlamenta nedvosmisleno su svjedočile o tome šta se iza brda valja. U Srpskoj su im smetale entitetske nadležnosti, kakve, inače, imaju mnoge federalne jedinice i regioni u Evropi.
Konačno, 16. juna 2008, Bosna i Hercegovina je potpisala sporazum o stabilizaciji i pridruživanju sa Evropskom unijom.
Pritisci EU, optužnice Haškog tribunala i smjene od strane OHR uticale su na odlazak osnivačke generacije Republike Srpske. Smjena generacija, međutim, nije dugoročno poremetila kontinuitet srpske politike u Bosni i Hercegovini.
SDS jaka opozicija
Vođstvo nacionalnog pokreta nakon 2006. preuzela je SNSD, dok je desetkovani SDS reformisan nastupivši kao snažna opozicija. U rukovodstvu Srpske više nije bilo političkih veterana koji su mogli biti ucjenjivani sumnjičenjem za ratne zločine, a njihovi nasljednici pokazali su ne manje hrabrosti i vještine da sačuvaju i obogate njihovu pozitivnu zaostavštinu.
Nastojanje da pritiskom oko evropskih integracija Republika Srpska bude razvlašćena, a potom i ukinuta, završilo se krizom "Butmirskog procesa" i sukobom između i unutar bošnjačkog i hrvatskog nacionalnog pokreta.
Za dve decenije sedam izbora
Od 1996. do 2014. godine u Republici Srpskoj održano je sedam skupštinskih izbora, dok je na nivou Bosne i Hercegovine održano šest. Članovi Predsjedništva Bosne i Hercegovine birani su šest puta - 1996, 1998, 2002, 2006, 2010. i 2014. godine.
