Zatiranje Srba u Srebrenici: Ono što su počeli nožem, sada nastavljaju referendumom
"Srbi Srebrenice su, posle svega što su preživeli u 20. veku, svedeni na nacionalnu manjinu ili etničku grupu koju izgleda hoće da dotuku demokratskim metodom na referendumu o Srebrenici", ocenio je predsednik Instituta za istraživanje srpskih stradanja u 20. veku Milivoje Ivanišević.
- Glavni posao s nožem uspešno su obavile prethodne generacije gradonačelnika Srebrenice i njegove bratije - zaključio je Ivanišević u pisanoj izjavi dostavljenoj Srni povodom najave gradonačelnika Srebrenice Ćamila Durakovića da će raspisati referendumu za izdvajanje Srebrenice iz sastava Republike Srpske.
Sve počelo 1914.
Istoričar Ivanišević podseća da pretenzije muslimana na Srebrenicu potiču od pamtiveka, a prepreku je predstavljalo srpsko stanovništvo nad kojim su u 20. veku u tri navrata izvršeni stravični zločini.
Svedoci srpkog stradanja
O stradanju Srba, kako je ukazao, svedoče preostali spomenici po srpskim selima: Obadi 307 pokojnika, Skelani 49, Banjevići 146, Zalazje 96, Ježestica 164, Kravica i okolina 600, Anđići 46 živih zapaljeno...
On je podsetio da u Prvom svetskom ratu zločine nad srpskim stanovništvom Austro-ugarska nije smatrala zločinima, što su "obilato iskoristili muslimani", pa je od 1914. do 1918. godine broj Srba u srebreničkom srezu smanjen za više od 50 odsto.
- Već početkom rata 1914. godine u srebreničkom srezu obešeno je nekoliko desetina Srba, a preko stotinu meštana je streljano, među njima sedam žena i tri deteta. Prva žrtva je bio Gligor Andrić iz Obadi koji je javno obešen na trgu u centru grada - podsetio je Ivanišević.
Na "veleizdajničkim" procesima, kako je istakao, osuđeni su na smrt ili dugogodišnju robiju svi viđeniji, obrazovani i imućniji meštani srpske nacionalnosti: sveštenici, učitelji, trgovci, a nastali su i prvi logori namenjeni isključivo Srbima.
Proterivanje više hiljada srpskih porodica
Ivanišević je naveo da su glavni procesi vođeni u Tuzli, gde je već prvih dana na smrt osuđeno dvadeset Srba iz Srebrenice. U Tuzli su, između ostalih, obešeni Gospava Beatović, Cvetko Vujadinović, Jakov Drmonjić, Cvijetin Filipović, Krsto Bojić, Luka Ilić, Cvetko Ilić i drugi.
- Veoma popularni u progonu, hapšenju i pljačkanju Srba srebreničkog sreza bili su Hrvat, kotarski predstojnik dr Šindrik i upravnik kotarskog zatvora Avdo Sulejmanović - naveo je Ivanišević.
Od 1914. do 1918. godine iz srebreničkog sreza je proterano, iseljeno i pobeglo od tiranije više hiljada srpskih porodica, a broj Srba u srezu je smanjen za više od 50 odsto.
- Posle rata i stvaranje Jugoslavije mnogi preživeli Srebreničani vratili su se iz logora i izbeglištva na zgarišta svojih kuća i sela. Dočekali su ih oni od kojih su da bi sačuvali žive glave morali pobeći. Sada su bili bez oružja, mirni i lojalni građani i zdušno su klicali srpskom kralju - navodi Ivanišević.
Pročitajte još:
* "Srbi najveće žrtve 20. veka, više od milion prognanih"
Drugi svetski rat donosi nove muke
Međutim, već prvih dana 1941. godine pridružili su se okupatorima i ponovo, kako ističe Ivanišević, nasrnuli na sve što je srpsko.
- U jednom dokumentu doslovice stoji: "Odmah u prvom nastupu otpočelo je klanje mirnog pravoslavnog pučanstva, te je poubijano 150-200 osoba, što dece, žena i muškaraca pravoslavnog verozakona. Tom prilikom je pobijena i porodica jedinog Jevrejina u Srebrenici Siona Saina, koga je sa decom i ostalim članovima porodice sekirom iskasapio Hrvat Mijo Mijačević, ustaški časnik" - izneo je Ivanišević.
Kako je naveo, uskoro je u Srebrenici ostalo svega desetak živih Srba, dok je tokom Drugog svetskog rata u srebreničkom srezu, prema procenama, ubijeno najmanje 6.000 meštana srpske nacionalnosti.
- Glavnu vlast su imali muslimani koje u jednom NDH dokumentu ustaška država hvali: "Sve što je sposobno za oružje već je pod oružjem ili kao ustaša, ili kao domobran, ili je kao pripadnik SS-postrojbe" - navodi Ivanišević.
Krvnici nad srpskim narodom
Među brojnim krvnicima nad srpskim narodom bili su logornik Muhamed Đozić, predsednik opštine u Bratuncu Jusuf-aga Verlašević i njegov sin Osman, poslanik Ismet Bektašević, ustaše Safet Abdurahmanović, Ibro Pašalić, Hasan Efendić, neki Arpadžić iz poreske uprave, Hakija Siručić, Alija Kulenović, Ibro Bjelajac, Hasan Pitić, Ćamil Ašimović, i hiljade njima sličnih.
- Po imenima učesnika u pokoljima, pljački i progonima vidi se da sve ono što su počeli preci 1914. nastavili su potomci 1941. i 1992. godine. Kako nekada, tako i danas. Srpska groblja puna, a državni zatvori prazni. Ubice Srba, okićene ordenjem podjednako slobodno, kao u Brozovo vreme, i danas šetaju Sarajevom i Zagrebom ili Beogradom i Banjalukom. I tako treći put - zaključio je Ivanišević.
