Manastir Hilandar (8): Igumani kao diplomate
Bogati arhiv manastira Hilandara omogućava da se sa mnogim pojedinostima oživi istorija ovog srpskog manastira, a naročito njegov rast u duhovnom, ekonomskom i političkom značaju. Hilandar je bio pravo središte duhovnog života srednjovekovne Srbije, a uz to i važan posrednik i predstavnik u odnosima između Srbije i Vizantije. Bez njegove uloge ne može se zamisliti usvajanje vizantijske civilizacije i antičkog nasleđa u srednjovekovnoj Srbiji.
Sva elita srpske crkve, književnosti i teologije prošla je kroz Hilandar. Pred Vizantijom, Hilandar je bio trajno i neotuđivo svedočanstvo srpske legitimnosti, priznato i utvrđeno carskim zlatopečatnim dokumentima. Sa statusom vizantijske "carske Lavre", Hilandar je, slobodan i bogat, bio najbolje diplomatsko predstavništvo Srbije u Vizantiji.
U najosetljivijim pitanjima rata i mira, u složenom građenju međudržavnih sporazuma, kao i u drugim pitanjima odnosa Vizantije i Srbije, Hilandarci su od 12. do 14. veka bili sa obe strane pozivani da budu tumači srpske politike. Tu se posebno ističu hilandarski igumani, koji su, iako samostalni, ipak bili birani uz prethodnu saglasnost srpskih vladara.
Prvi hilandarski iguman u 12. veku bio je Metodije. Njega je postavio sam Simeon, bivši veliki župan Stefan Nemanja, a Sava je s njim obnovio i dovršio manastir.
Knjige i ljudi
Vraćajući se u Srbiju, preko Hilandara, prvi srpski arhiepiskop Sava poneo je sa sobom ne samo knjige na kojima će graditi novu crkvenu i državnu organizaciju, poznate pod imenom "Krmčija", nego je poveo i ljude koje će postaviti za episkope i s njima tu organizaciju sprovesti u život. Među njima je bio i iguman Metodije, koji će postati episkop raški.
On je bio savremenik i aktivni učesnik onih Savinih poduhvata koji su značili ne samo osnivanje srpskog duhovnog središta u Svetoj Gori nego i srpske srednjovekovne crkve i državnosti.
Sava je 1206, na poziv svog brata Stefana, preneo mošti njihovog oca, Svetog Simeona, u Srbiju i tamo ostao kao arhimandrit Studeničke lavre.
Ali, 1217. vraća se u Svetu Goru i započinje misiju čiji je cilj dobijanje nezavisne arhiepiskopije. To je i postigao dve godine kasnije, u Nikeji. Sveti Sava je posetio Hilandar samo još jednom, na povratku sa prvog hodočašća u Svetu zemlju, 1230.g.
