Zločinca slave, a Srbija kasni
Srbija je konačno i zvanično odreagovala na izložbu o Stepincu u srcu Evrope! Ministarstvo spoljnih poslova Republike Srbije preko svog ambasadora u Briselu Duška Lopandića uputilo je oštar protest zbog izložbe i konferencije "Hrvatski svetac kardinal Stepinac" u Evropskom parlamentu.
Prethodno je šef srpske diplomatije Ivica Dačić u pisanoj izjavi medijima osudio otvaranje izložbe i konferenciju, istakavši da je to "pokušaj skidanja odgovornosti sa Stepinca i rehabilitacije ustaškog pokreta".
- Neshvatljivo je da se u centru EU otvaraju izložbe nekome ko je učestvovao u pogromu hiljada Srba, Jevreja i drugog nehrvatskog stanovništva i ko je u svojoj zemlji osuđen na 16 godina zatvora i oduzimanje svih građanskih prava u trajanju od tri godine - rekao je Dačić.
U srpskoj protestnoj noti ukazano je na neprihvatljivost organizovanja izložbe kojom se veliča lik i delo čoveka koji se predstavlja kao "istinski biser katoličke crkve i hrvatskog naroda", a koga srpski narod i Srpska pravoslavna crkva smatraju odgovornim za masovne zločine protiv srpskog i drugog nehrvatskog življa u vreme Drugog svetskog rata na području takozvane Nezavisne države Hrvatske.
Predstavljen kao žrtva
I dok Beograd smatra da bi Stepinčevo proizvođenje u sveca imalo negativne posledice na "proces suštinskog pomirenja između dve zemlje, kao i u regionu", uticajni katolički kler u Hrvatskoj ne može da pronađe reči hvale za "blaženog Stepinca". Tako je pomoćni zagrebačkog biskup Ivan Šaško na otvaranju izložbe rekao kako je Stepinac bio trajno izložen "udarcima triju pogubnih ideologija - fašizma, nacizma i komunizma", te da se zauzimao za čoveka kojima je pretila smrt "bez obzira kojoj rasi, veri, kulturi ili narodu pripadao", rizikujući sopstveni život.
Podseća se i na istorijska fakta da je Stepinca osudio 1946. godine Vrhovni sud Narodne Republike Hrvatske na 16 godina zatvorske kazne i gubitak građanskih i političkih prava u trajanju od tri godine zbog njegovog delovanja i podsticanja na zločine, izdaju i saradnju sa ustaškim režimom i masovnog pokrštavanja desetine hiljada Srba.
Odreagovao je i evropski parlamentarac iz redova rumunskih socijaldemokrata Viktor Boštinaru, stavom da EP nije mesto za otvaranje religioznih, niti među crkvenih rasprava, te da EP mora da bude zaštićen od organizacije događaja koji se odnose na istorijske kontroverze, inače će uslediti otvaranje Pandorine kutije.
Osujećeni Mađari
Viktor Boštinaru je podsetio da je pre nekoliko godina u EP već bilo pokušaja uplitanja istorijski kontroverznih tema i kao primer naveo inicijativu mađarskih poslanika da se razmotri pitanje istorije Vojvodine i Jugoistočne Evrope. Tada je, međutim, tema bila stavljena na razmatranje i odlučeno je da istorijske kontroverze ili one koje se odnose na međudržavne teritorijalne razmirice neće biti tema događaja u EP.
Boštinaru nije rekao, ali se može pretpostaviti, da su tada to sprečili upravo poslanici iz Rumunije, članice EU.
- Znajući da u vezi s imenom kardinala Stepinca postoje istorijske kontroverze, ne samo u Srbiji već i u Hrvatskoj, čak i među ljudima različitih političkih ili ideoloških stavova, a tu su i kontroverze o zaostavštini Drugog svetskog rata, fašističkog režima i vrsti države koja je bila uspostavljena u tom delu Evrope, to nije tema koja bi trebalo da se preispituje u Evropskom parlamentu - rekao je Boštinaru u Briselu, najavljujući da će tražiti od lidera političkih grupa da se osigura da ubuduće ovakvi događaji ne budu dozvoljeni pod svodovima EP.
Izložbu i skup o Stepincu organizovala poslanica Hrvatske seljačke stranke Marijana Petir u saradnji sa Hrvatskim katoličkim sveučilištem, Uredom za kulturna dobra Zagrebačke nadbiskupije i Radnom grupom evropskih naprednjaka za međukulturni i religijski dijalog. I pre nego što je u utorak uveče otvorena izložba pod svodovima zdanja EP u Briselu, mediji su obavestili o događaju, ali je Srbija odreagovala tek u sredu protestnom notom i izjavom šefa diplomatije. Beograd se pravdao da kao država koja nije članica EU i nema svoju delegaciju u EP više od toga nije mogla.
Istoričar Aleksandar Raković smatra da Srbija mora stalno da govori o ulozi Stepinca u vreme NDH, koja je bolna ne samo za Srbe, već i za Jevreje i Rome.
- U tim akcijama diplomatskog tipa treba se fokusirati na Vatikan, a nikako na Rimokatoličku crkvu, Hrvate, na Republiku Hrvatsku. Od ovog drugog nema nikakve vajde, to je samo gubljenje vremena. Cilj treba biti da se ubedi Vatikan da ideja o kanonizaciji Alojzija Stepinca ne da nije dobra, ona je pogrešna i čak može se reći katastrofalna - smatra Raković.
