Ode Srbija u beli svet
Kako pričaju pametni i glup Srbin, glasi pitanje iz jednog vica. Telefonom. Onaj prvi se javlja iz inostranstva, a drugi iz majčice Srbije. Ovako, kroz vic, na muku uvek humorom spremni da odgovore, Srbi gledaju na migracije koje iz zemlje poslednjih decenija odvode najobrazovanije mlade ljude.
Statističari kažu da godišnje u proseku u potrazi za boljim životom Srbiju napusti 32.000 ljudi. Migracioni trend ka bogatim zemljama ne samo što godinama ne jenjava, već iz Srbije odvodi one najbolje, najškolovanije mlade ljude koji umesto da budu predvodnici opšteg privrednog i društvenog razvoja u svojoj zemlji, stručne i ljudske potencijale stavljaju u službu stranih poslodavaca i država.
Ove ekonomske migrante put najviše odvodi u Nemačku, gde se godišnje odseli oko 9.000 građana Srbije. Sledi Austrija, gde u zemlji Mocarta, a pre svega u glavnom gradu Beču, oko 4.000 ljudi iz Srbije svake godine potraži uhlebljenje. Treća egzistencijalno najpoželjnija destinacija za srpske građane je - Slovenija.
Svaki deseti Bečlija - SrbinOd 49 odsto stanovnika Beča sa stranim poreklom, najveći broj ih je iz Srbije, gotovo svaki deseti stanovnik Beča. Slede Turci, dok su na trećem mestu Nemci, koji su poslednjih godina, uz Rumune, po broju useljenika pretekli Srbe. |
Ali, demografsko "pražnjenje" Srbije na tome se ne završava. Zbog negativnog prirodnog priraštaja Srbija je prošlu godinu završila sa 34.746 manje stanovnika. To znači da svake godine zato što više ljudi umre nego što se rodi u proseku ostajemo bez jednog grada veličine Vršca.
Demografsko pražnjenje Srbije: Vladimir Grečić
Bez srednjeg staleža nema razvojaVladimir Grečić kaže da nijedna država ne može biti stabilna bez srednjeg staleža, koji je u Srbiji dodatno osiromašen najnovijom odlukom Vlade da se profesorima, lekarima, inženjerima, svima koji platu dobijaju iz budžeta, smanje primanja. Za pripadnike ovih profesija to je i dodatni motiv da egzistenciju potraže na nekom pristojnijem mestu od Srbije. |
Sociolog Vladimir Grečić kaže da bi teorijski moglo da se kaže da se između iseljavanja stanovništva i negativnog prirodnog priraštaja vodi mrtva trka, ako se gleda njihovo učešće u smanjenju broja stanovnika Srbije.
- Jedan broj naših iseljenika se ipak vraća, uglavnom je to starija populacija, tako da je to učešće migranata u smanjenju broja stanovnika ipak manje od negativnog prirodnog priraštaja - komentariše za "Vesti" ovaj stručnjak za demografiju.
Bolesne neće imati ko da lečiNa stotine lekara, među njima specijalisti, traže posao u inostranstvu, a deficit zdravstvenih radnika već sada uveliko osećaju pacijenti u Srbiji. Suočavaju se s ogromnim gužvama u ordinacijama i sa listama čekanja za neke osnovne hirurške zahvate kao što je, recimo, operacija katarakte koja se zakazuje za nekoliko godina unapred. |
Ratovi na Balkanu jesu okončani s izmakom prošlog veka, ali se i u novom milenijumu trend iseljavanja nastavio. U tome prednjače Srbija i Bosna i Hercegovina. Ono što je za ove dve zemlje još pogubnije, to je obrazovna struktura ljudi koja se iseljava. Za dve i po decenije Srbiju je napustilo više od 300.000 obrazovanih mladih osoba. Američka agencija USAID čak je Srbiju stavila na drugo mesto u celom svetu po odlivu mozgova. Procentualno je samo Gvineja Bisao ispred nje!
Odliv mozgova u SAD i KanaduKada se analizira obrazovni profil emigranata, vidi se da najobrazovaniji Srbiji, koji ne vide budućnost u otadžbini, uglavnom odlaze u SAD i Kanadu, dve severnoameričke države koje godišnje na milijarde prihoduju samo zato što su otvorene za visokoobrazovani kadar, čije ih školovanje nije koštalo ništa. Na drugoj strani, trećina osoba koja se trajno iseljava u Austriju nema završenu osnovnu školu, govore podaci Centra za demografska istraživanja. |
Taj gubitak može se sagledati po nekoliko osnova. Od onog reproduktivnog do stvaralačkog i razvojnog potencijala koji se svake godine značajno smanjuje, a čije posledice se već sada osećaju. Prema računici Beogradskog univerziteta, kada bi se gubitak nastao iseljavanjem preveo u cifre, država je odlaskom onih najboljih u stručnom i obrazovnom smislu za dve decenije izgubila oko 12 milijardi evra.
- Napadnuti ste sa dve strane, nemate dovoljnu reprodukciju za obnavljanje stanovništa i odlaze oni koji nose tu reprodukciju, nose i ekonomski prosperitet, tako da je za zemlju poput naše to izuzetno veliki izazov u narednom periodu - konstatuje demograf Vladimir Nikitović.
Svilajnčani hrle u Francusku
Centar za demografska istraživanja Instituta društvenih nauka pre dve godine je objavio istraživanja koja su otkrila da ljudi iz jednog kraja Srbije imaju običaj da se iseljavaju u određenu zemlju. To se može objasniti i preporukama, kao i prvoj pomoći dok ne stanu na noge, koje dobijaju od rodbine i zavičajnih komšija. Tako osobe iz Braničevskog i Pomoravskog okruga tradicionalno odlaze u Austriju, polovina svih emigranata koji odlaze u Italiju je iz podunavskog i braničevskog okruga, Rumuni iz Alibunara odlaze u SAD, a žitelji Svilajnca u Francusku. Osobe iz centralnih beogradskih opština odlaze u prestonicu Velike Britanije, a oni iz prigradskih beogradskih opština skloniji su Austriji.
Etnička statistika govori da polovina iseljenika u Nemačku pripada romskoj nacionalnoj manjini, dve trećine migranata u Švajcarsku su albanskog porekla, a svaki drugi koji traži vize za Nemačku i Holandiju je bošnjačkog porekla.
