Zatiranje Srba u Hrvatskoj (5): Etničko čišćenje i u miru
Biološki slom i nestajanje Srba u Hrvatskoj je najvidljivije kad se analiziraju statistički podaci za pojedine regije, odnosno administrativno-teritorijalne zajednice županija. Kad je reč o teritorijalnoj podeli ove republike, profesor Svetozar Livada podseća da je svaka epoha menjala tu podelu, pa je tako u Austro-Ugarskoj, Hrvatska bila podeljena na strateška vojna područja i raspored regimenti, dok su u Kraljevini Jugoslaviji to najpre bili vojni okruzi i kotari, a zatim, pred Drugi svetski rat - banovine.
Tek u SFRJ nastaju najpre okruzi, odnosno opštine kojih je ukupno bilo 102. U novoj Hrvatskoj, teritorija je podeljena na 516 opština i 21 županiju.
- Ono što karakteriše kretanje ukupnog stanovništva po županijama tokom posmatranog 131-godišnjeg perioda jeste velika neujednačenost, koja se ogleda u tome što određen broj županija beleži negativan demografski saldo, ili pak relativno značajan pozitivni saldo, dok ih većina ostalih ili stagniraju ili beleže veoma blagi porast stanovništva - navodi Livada u uvodnim napomenama i objašnjava da su u prvog grupi županija sa negativnim saldom mahom one u kojima su živeli Srbi. Tako Ličko-kistanjska županija beleži manjak stanovništva od čak 67,22%.
Karlovac i masovan odlazak
- Do 1910. rast stanovništva je veoma blag, na granici stagnantnog, da bi smanjivanje stanovništva počelo posle 1910. sve do 1991. kada se više nego prepolovilo. U samostalnoj državi (1991-2011) ono se dalje drastično redukuje za nešto više od dve petine, ili za 34.208 stanovnika - navodi Livada.
Po ovom neslavnom rekordu sledi Karlovačka županija u kojoj je zabeleženo u proseku 25,15% manje stanovništva. Na osnovu popisa iz 2001. i 2011. ustanovljeno je da je ovu županiju napustilo čak 30% onih koji su tu živeli 1991. Slično je i sa Sisačko-moslovačkom županijom u kojoj je prema popisu iz 2011, za 31,39% manje stanovnika nego 1991. Profesor Livada zapaža i jednu, na prvi pogled, nelogičnost, a to je da je u onim županijama odakle je proterano najviše Srba, primetan najveći broj stanovnika.
Ovaj podatak za profesora Livadu predstavlja jasan dokaz da je broj Hrvata kontinuirano povećavao u samostalnoj državi, da bi to danas dostiglo razmere karakteristične za etnički čiste države.
"Razlozi, odnosno uzroci ovakvih demografskih promena u strukturi stanovništva biće jasniji posle analize kretanja odnosno promena u strukturi nehrvatskog stanovništva. U svim županijama je došlo do značajnog pada zastupljenosti srpskog stanovništva u ukupnom stanovništvu. Po tom osnovu moguće je razlikovati nekoliko grupa županija. U prvu grupu sa najvećim padom od preko jedne petine, pa sve do jedne četvrtine udela u odnosu na 1991. su sledeće županije: Šibensko-kninska (25,16%), Ličko-senjska (24,85%), potom Sisačko-moslavačka (24,67%) i Zadarska županija (20,61%). Druga grupa od tri županije ima pad udela 10% do 15% (Karlovačka 14,36%, Požeško-slavonska 16,18% i Virovitičko-podravska 13,86%). U trećoj grupi su tri županije sa gubitkom udela pet do 10 posto (Bjelovarska-bilogorska 9,06%, Brodsko-posavska 8,38% i Osječko-baranjska županija sa 6,84%)".
Katastrofalne posledice
Međutim, kada se ove brojke, koje su ipak primerenije stručnoj, a ne široj javnosti, pretvore u konkretne podatke o smanjenju Srba u ukupnom broju stanovnika, tada se dolazi do čak 366.458 Srba manje što je, kako ističe Livada, "impozantna, ali istovremeno i katastrofalna brojka, neviđena u celom analiziranom periodu od preko 130 godina".
Istovremeno, ukoliko se analiziraju podaci iz popisa iz 2001. godine, ta brojka je daleko veća, jer je u tom trenutku smanjenje iznosilo 380.033 stanovnika srpske nacionalnosti.
- To ujedno govori da se etničko čišćenje srpskog stanovništva nastavilo i u mirnodopskim uslovima, tj. posle 2001. godine - navodi Livada i dodaje da se slično može utvrditi i kada je reč o drugim etničkim manjinama koje takođe beleže pad 1991. godine.
- Broj pripadnika manjinskog stanovništva se u posmatranom periodu od 1991. do 2011. drastično smanjio u svim županijama (osim Međimurske). U četiri županije za više od 70 procenata, u četiri za više od 60 odsto, a u pet županija za više od 50 posto. Dakle, slična situacija kao i sa srpskim narodom u Hrvatskoj - ističe Livada.
U praktičnom smislu to znači da se broj stanovnika manjinskih etničkih grupa mimo srpske, u periodu od svega 20 godina, odnosno od 1991. do 2011. smanjio za 207.276 ili za 46,52 procenta.
Najzad, kada se zbroje podaci, i kad je reč o Srbima i drugim etničkim manjinama, dolazi se do frapantnog podatka da je za samo 20 godina broj nehrvatskog stanovništva smanjen za 12 posto, odnosno da je smanjen za skoro 600.000 ljudi (573.734).
Međutim, već u sledećim nastacima ovog feljtona, istražujući smanjenje broja stanovnika u onim regijama (Lika, Kordun, Banija, Dalmatinska zagora), gde su Srbi uvek predstavljali većinu, dolazi se do još frapantnijih podataka.
SUTRA: Opustošena srpska Lika
Veći broj Hrvata
- Broj Hrvata se drastično uvećao u čak pet županija. Taj procenat je najveći u Sisačko-moslovačkoj županiji gde ih je 28,38 procenata više, zatim Šibensko-kninskoj (+ 25,75 posto), Ličko-senjskoj (+25,19%), Požeško-slavonskoj (+22,77%) i Zadarskoj županiji (+22,09%) - navodi Livada.
U šest županija zastupljenost hrvatskog stanovništva se uvećala od 10 do 20 odsto. Uz zastupljenost, povećavao se i apsolutni broj hrvatskog stanovništva u većini županija (12), dok se u ostalim županijama (8) taj broj unekoliko smanjivao, ali uz zadržavanje većinske zastupljenosti (više od 80 procenata) u ukupnom stanovništvu županije, zahvaljujući, uglavnom, iseljavanju srpskog stanovništva.
Županije i procenti
- Najveću realativnu zastupljenost hrvatskog stanovništva u ukupnom stanovništvu od 90 i više posto i ujedno najveću stabilnost tolikog udela tokom i na kraju posmatranog perioda od 130 godina imalo je pet županija: Krapinsko-zagorska (od 99,68% 1880. godine do 97,51% 1991), Međimurska (od 91,51% 1910. do 98,74% 1948), Koprivničko-križevačka (d 87,97% 1900. do 96,20% 2011), Dubrovačko-neretvanska (od 83,30% 1981. do 98,38% 1880); Brodsko-posavska (od 80,60% 1991. do 94,99% 2011), Splitsko-dalmatinska (od 86,78% 1991. do 97,08% 2011), Varaždinska (od 95,42% 1981. do 98,08% 1890), i Zagrebačka županija (od 92,28% 1981. g. do 97,96% 1948) - samo je deo zaključaka iz istraživanja Svetozara Livade.
