"Ikone" Velikog rata
U lozničkom Muzeju Jadra otvorena je izložba "Nemojte nas zaboraviti" na kojoj je predstavljeno stvaralaštvo fotografa Riste Marjanovića, učesnika Velikog rata, koji je sa prvih linija fronta svojom fotografijom izveštavao svet o borbi i stradanju srpskog naroda tokom ratnih godina. On je ostavio svedočanstvo na slavne dane srpske istorije i događaje ispričane njegovim fotografijama.
Marjanović je snimao događaje od početka rata, odlazak na bojište, progon srpskog stanovništva iz Posavine, Jadra, Rađevine, posebno oko njegovog zavičajnog Šapca, kao i Cersku i Kolubarsku bitku, povlačenje preko Kosova i Albanije, boravak srpskih vojnika na Krfu, kraj rata i ulazak srpske vojske u oslobođene gradove.
Na sebe je posebnu pažnju skrenuo 1916. na savezničkoj izložbi ratne fotografije u paviljonu Marsan muzeja Luvr. Francuski novinar Pol Diboše tada je Marjanovićeve fotografije nazvao "ikonografijom srpskog naroda". Ova izložba je naredne godine otvorena u Londonu, a bile su izložene fotografije o bitkama na Ceru, Drini i Kolubari, i zverstvima austrougarskih vojnika u Podrinju. Izložba je preneta u Njujork i bila je među najposećenijim kulturno-istorijskim manifestacijama.
- Rista Marjanović je Šapčanin, rođen 1885. godine, a posle školovanja u Beogradu, Beču i Berlinu, odlazi u Pariz gde postaje urednik za ilustracije lista "Njujork Herald" za Evropu. U Srbiju je došao 1912. na poziv Srpske vlade gde je postao dopisnik Vrhovne komande i do oslobođenja objektivom od zaborava čuvao sve značajne događaje do oslobođenja. Ovde je izložen materijal koji je bio i na velikoj savezničkoj izložbi u Luvru, a onda u Londonu i Njujorku. Tadašnji, a i današnji stručnjaci, njegove radove ocenjuju kao izuzetno značajne, kao istorijska dokumenta, ali i fotografiju koja može da komunicira sa savremenim posmatračem. Imao je talenat da bude u centru zbivanja pa se na nekim fotografijama vide i eksplozije - kazao je na otvaranju autor izložbe Branislav Stanković iz Narodnog muzeja Šabac.
Zbirka pod zaštitom države
Prema rečima kustosa Muzeja Jadra istoričara Gorana Vilića, Marjanovićevu zbirku od 1912. do 1918. čine 8.542 foto-negativa koji su kataloški obrađeni, tematski razvrstani i raspoređeni po hronologiji fotografisanja, a ona je proglašena za kulturno dobro i stavljena je pod zaštitu države.
Organizatori izložbe, koja traje do 7. maja, i na kojoj je izloženo oko 50 Marjanovićevih fotografija, su Narodni Muzej Šapca i Muzej grada Novog Sada, a domaćin loznički Centar za kulturu "Vuk Karadžić".
Njegovi sačuvani negativi i fotografije, uz podatke gde su i kada snimljeni, svojevrsna su ilustrovana istorija Prvog svetskog rata. Kako je rečeno, za današnje generacije ove fotografije predstavljaju istorijsko svedočanstvo jednog vremena i doprinele su da se u velikoj meri evropska javnost upozna sa tragičnom sudbinom srpskog naroda i srpske vojske tokom Velikog rata. Fotoaparat nije ispuštao ni tokom Drugog svetskog rata kada je takođe objektivom beležio događaje, a posle oslobođenja radio je u agenciji Tanjug.
Za svoj rad je najveće priznanje - Ekselencija jugoslovenske fotografije dobio 1965, četiri godine pre smrti, od Udruženja profesionalnih foto i filmskih radnika i to je najveće priznanje u domenu jugoslovenske fotografije. On je prvi srpski fotoreporter, prisustvovao je mnogim važnim događajima koje je ovekovečio svojim aparatom, prvim letovima braće Rajt, krunisanju Petra Prvog Karađorđevića, sportskim takmičenjima...
