Lečilište za narod i plemstvo
Novopazarska Banja, u jugozapadnoj Srbiji, pripada Raškoj oblasti koja je, budući kolevka prve srpske države, bogata spomenicima kulture. Banja se nalazi na čak 504 metara nadmorske visine, što je svrstava među najviše banje naše zemlje, a klima joj je planinska.
Istorija Novopazarske Banje seže u antičko doba. Kao prirodno lečilište pročula se još u srednjem veku, i među narodom, i među srpskim plemstvom. Nalazila se nadomak grada Rasa, sedišta srpske države. Pripadala je manastiru Đurđevi stupovi, a činili su je antička kupatila i manastirski konaci.
Sa najezdom Turaka ova banja je u 14. veku opustela, dok Lefevr, francuski putopisac sa početka 17. veka, pominje samo "prirodne tople vode kod Novog Pazara". Međutim, sredinom istog veka Turci naglo poklanjaju pažnju ovim lekovitim izvorima i podižu dva amama i karavansaraje za goste.
Ubrzo, Novopazarska Banja ponovo biva na dobrom glasu kao "izvrsna topla banja" sve dok nije stradala 1689. godine, zajedno sa Đurđevim stupovima. Obnovljena je tek krajem 18. veka gradnjom novog kupatila.
Oko 1920, vlasnik koji je eksploatisao Novopazarsku Banju dozidao je restoran, koji se, kao i hamam, i danas koristi. Narednu obnovu ovo prirodno lečilište doživelo je tek posle Drugog svetskog rata, i danas je najveći centar u Srbiji za lečenje distrofičara.
Svetinja do svetinje
Goste Novopazarske Banje privlače i planine Golija i Rogozna, kao i brojni manastiri. Đurđeve stupove je još 1171. godine podigao veliki župan Stefan Nemanja i posvetio svom zaštitniku Svetom Đorđu. Ovaj manastir ima važnu ulogu u stvaranju domaćeg arhitektonskog stila, Raške škole. Sopoćani su zadužbina kralja Stefana Uroša Prvog iz 13. veka, a svetsku slavu su mu donele freske, remek-dela ove likovne umetnosti. Crkva Apostola Petra i Pavla jedan je od najstarijih sačuvanih sakralnih spomenika u zemlji, budući da potiče iz vremena pre 8. veka, a najpoznatija je kao mesto Nemanjinog krštenja i ulaska u pravoslavlje. Stari grad Ras potiče još iz vremena vladavine vizantijskog cara Jovana Drugog Komnina u 12. veku, a tvrđava Ras vezuje se za najvažnije trenutke osnivanja srpske države. Svi raški spomenici su svetska kulturna baština.
