Izvori zdravlja i dugovečnosti (2): Barjak cara Dušana
Okolina banje Ždrelo na u Homolju, na istoku Srbije, poznata je po prirodnim bogatstvima Gornjačke klisure i reke Mlave, ali i po spomenicima istorije i kulture.
Kule i bedemi nekadašnjeg srednjovekovnog grada Ždrelo leže na nekoliko mesta pokraj reke Mlave, a tu su i srednjovekovne crkve Blagoveštenje, Reskovica, Mitropolija i manastiri Vitovnica i Gornjak. Srednjovekovna Mitropolija, od koje su danas sačuvani ostaci, bila je i stan za 400 kaluđera koji su se bavili prepisivanjem rukopisa i pisanjem, a radili su u okviru manastira Manasija, pri čuvenoj Resavskoj školi. U blizini Mitropolije nalazi se isposnica Blagoveštenje, uzidana u stene, za koju se kaže da je u njoj boravio Sveti Grigorije. Nedaleko od Blagoveštenja je čuveni manastir Gornjak.
Podigao ga je 1378. knez Lazar Hrebeljanović, da bi učvrstio vlast u ovim krajevima, a pošto je skršio pobunjeničku vlast velikaša Radiča Rastislavića, neposredno pred Kosovski boj 1389. godine, knez Lazar je manastir predao Grigoriju Sinatiju Mlađem. Da bi osigurao opstanak manastira i bratstva, srpski knez je čitava sela, od Podunavlja do Homolja, darivao Gornjaku.
U doba osvajanja, ovu srpsku svetinju nisu štedeli ni Turci, ni Bugari u Prvom svetskom ratu, ni Nemci u Drugom. Iz Gornjaka su pljačkane neprocenjive dragocenosti, koje su čuvane u riznicama i biblioteci: povelje Lazareve i patrijarha Spiridona, barjak cara Dušana, čaše kneza Lazara, zlatan putir, originalna crkvena zvona... U maloj kapeli, iznad manastirske crkve, uzidanoj u steni, što podseća na manastir Ostrog u Crnoj Gori, položene su mošti svetog Grigorija Sinaita. Sveti Grigorije prozvan je Sinaitom zato što se zamonašio na Sinajskoj gori u današnjem Egiptu, a prema Starom zavetu, mestu na kojem je Mojsije primio Deset božjih zapovesti. Sveti Grigorije živeo je u pećini iznad manastira Gornjak. Narod veruje da molitva pročitana nad njegovim moštima pomaže ženama da začnu.
Topla voda
Čuvene lekovite vode banje Ždrelo imaju stalnu temperaturu od oko 40 stepeni tokom cele godine, pa su banjski bazeni otvoreni tokom cele godine. Voda je blagotvorna za reumatske, ginekološke i kožne bolesti.
