Kako je nastalo srpsko groblje Zejtinlik (5): Sovjeti zaboravili ruske heroje
U savezničkoj protivofanzivi, u septembru 1916. godine, ruske brigade su operisale na levom krilu srpskog rasporeda, u Pelagoniji, u sastavu francuske grupe divizija. U novembru, u vreme krvavih borbi u luku Crne reke i na Selečkoj planini kod Bitolja, ruske trupe pridodate su srpskoj 1. armiji i borile se pod komandom vojvode Živojina Mišića.
U tim borbama, boreći se rame uz rame sa srpskim vojnicima, Rusi su pokazali neviđeno junaštvo. Sa jednakom hrabrošću borili su se i u proleće 1917. kada su se ponovo razbuktale borbe na Solunskom frontu, kao da su na pragu sopstvene otadžbine.
Kako je nastalo srpsko groblje Zejtinlik:
Od 9.000 ruskih oficira i vojnika, koliko ih je došlo na Solunski front, poginulo je ili podleglo ranama i bolestima 394. Sahranjeni su najpre na položajima na kojima su se borili, a kasnije su i preneseni na Zejtinlik i sahranjeni na zasebnom groblju, neposredno pored srpskog, u isto vreme kada su prenošeni posmrtni ostaci srpskih ratnika.
Rusko vojničko groblje uređeno je na isti način i od istog materijala kao i Srpsko vojničko groblje, takođe o trošku Kraljevine Jugoslavije. Iako je još Lenjin govorio da se na "Solunskom frontu vodila borba za odbranu Srbije, koja je bila žrtva imperijalističke agresije", i zato i odobrio da se svi dobrovoljci prikupljeni u Rusiji upute na Solunski front, zanimljivo je da su njegovi naslednici sve to zanemarili.
Rukovođeni ideološkim kalkulacijama, izbrisali su iz narodnog sećanja ruske heroje pale za slobodu svoje slovenske braće na Balkanu. Pošto niko iz bivšeg Sovjetskog Saveza, iz ideoloških i političkih razloga, decenijama nije posećivao ovo groblje, Jugoslavija je nastavila da brine o njegovom održavanju i zaštiti, a zvanične delegacije, grupe i pojedinci iz Jugoslavije istovremeno su posećivale i groblje ruskih ratnika kad god bi obišle i srpske, održavajući komemoracije i polaganje cveća.
U okruženju Srpskog vojničkog groblja nalaze se saveznička vojnička groblja na Zejtinliku. Tu je najpre Francusko vojničko groblje. Francuska je za sve vreme Solunskog fronta imala najbrojnije trupe. Zato groblje njenih solunskih junaka i po prostoru, i po broju sahranjenih najveće među vojnim grobljima na Zejtinliku.
Prvi čuvar
Na Zejtinliku, nad glavnim ulazom, nalazi se natpis, izrađen od kovanog gvožđa i ispisan krupnim ćiriličnim slovima: Srpsko vojničko groblje. U okviru groblja sagrađena je kuća za čuvara. Prvi čuvar bio je Savo Mihailović, onaj isti solunski ratnik koji je i pokrenuo poduhvat pronalaženja posmrtnih ostataka svojih saboraca. Njega je na toj dužnosti zamenio njegov sin Đuro, a ovoga njegov pastorak Đorđe Mihailović.
