Mauzolej za junake
Srpsko vojničko groblje na Zejtinliku izgrađeno je kao spomenički kompleks na površini od 10.000 kvadratnih metara. Sastoji se od impozantnog mauzoleja sa kriptom i pojedinačnih grobova na otvorenom prostoru oko mauzoleja. Po broju sahranjenih ratnika na Zejtinliku, umetničkom rešenju i uređenju čitavog spomeničkog kompleksa, Srpsko vojničko groblje je najveće i najuređenije vojničko groblje u Solunu.
Smešteno je na središnjem delu brežuljka Zejtinlik, koji se u vreme Prvog svetskog rata nalazio van Soluna.
Ali, ovaj lučki grad na Egejskom moru se proteklog veka tako munjevito razvio da je ceo kompleks savezničkih vojničkih grobalja ušao u tkivo grada.
Za vreme borbi srpske vojske na Solunskom frontu, od leta 1916. do jeseni 1918. godine, poginuli vojnici i oficiri sahranjivani su neposredno iza borbene linije, na tzv. pukovskim grobljima, bez sanduka, sa drvenim krstačama uz grobna uzglavlja na kojima su upisivani lični podaci svakog pojedinca: čin, ime i prezime, jedinica.
Umrli ranjenici i bolesnici, koji su lečeni u zavojištima i poljskim bolnicama, sahranjivani su, dakle, tu gde su umirali, a oni koji su lečeni u Centralnoj poljskoj bolnici na Zejtinliku sahranjivani su na improvizovanom groblju nedaleko od bolničkog logora.
Tako je nastalo prvo Srpsko vojničko groblje na Zejtinliku.
Kada se javila ideja da se kod Soluna izgradi spomen-groblje srpskim ratnicima izginulim od borbi i bolesti na Solunskom frontu, Ministarstvo građevine Kraljevine SHS je 1926. godine raspisalo konkurs za izradu projekta za njegovu izgradnju i uređenje.
Usvojen je projekat arhitekte Aleksandra Vasića, a glavni projekat je izgrađen pod rukovodstvom njegovog kolege Nikolaja Krasnova.
Gradnja groblja je počela pod budnim okom Ministarstva građevine SHS, 1933. godine i trajala pune tri godine.
U središnjem delu podignut je Mauzolej sa kapelom, a ispod njega, delimično ukopana u zemlju, izgrađena je kripta sa nišama za smeštaj 5.580 posmrtnih ostataka ratnika i deset parcela sa 1.440 grobnih mesta na otvorenom prostoru oko Mauzoleja.
Sav građevinski materijal za izgradnju Mauzoleja i groblja nabavljen je i obrađen u majdanima, u Jugoslaviji.
Kamen za Mauzolej i krstače obrađen je u majdanu Momin kamen kod Džepa, u Grdeličkoj klisuri, granitne ploče za oblaganje spoljnih površina u Kadinoj Luci kod Ljiga, a cement je nabavljen iz Beočina.
Materijal je prevezen železnicom u Solun.
Grčka vlada, iz pijeteta prema izginulim ratnicima koji su se borili protiv zajedničkog neprijatelja, i prijateljskih osećanja prema Srbiji, odrekla se uvoznih dažbina.
Svi radovi na izgradnji Mauzoleja i groblja, završeni su 1936. godine.
Bolnica pod šatorima
Prvobitno se na prostoru Zejtinlika, u vreme stvaranja Solunskog fronta, nalazila, pod šatorima i u barakama, Centralna poljska bolnica srpske vojske.
Na Zejtinliku je takođe bio uređen privremeni logor za srpske regrute, koji su obrazovali jedan bataljon od četiri čete. Oni su se zajedno sa vojskom i izbeglicama povukli iz Srbije krajem 1915. godine.
Po završetku obuke, regruti su upućeni na front u novembru 1916. godine, a njihov logor priključen je bolnici.
