Najbogatija pravoslavna svetinja
U mladoj srpskoj državi, od šezdesetih godina 19. veka za manastir Hilandar zalaže se i beogradski mitropolit Mihailo pokušavajući da sredi prilike u samom manastiru, gde su, naročito posle Berlinskog mira 1878, otpočele rasprave među bugarsko-srpskom bratijom.
Pomirenju je služila i poseta kralja Aleksandra Prvog Obrenovića, posle koje je i došlo do konačnog preokreta u odnosima monaha dva naroda. Tek tada su stvoreni uslovi i za slogu i saradnju među bratstvom.
U uređenom stanju, manastir Hilandar je dočekao i nove, izmenjene prilike posle Prvog svetskog rata, kada je Atos i zvanično postao sastavni deo Grčke. Od tada, u dugoj istoriji Hilandara počinje nova era. U to vreme Hilandar je ponovo imao većinu srpskih monaha. U pratnji premijera Nikole Pašića posetio ga je i kralj Petar I Karađorđević.
Hilandar se nalazi pod nadležnošću Vaseljenske patrijaršije u Carigradu, a održava se i obnavlja staranjem manastirskog bratstva, kao i srpske i grčke države. U martu 2004. godine u manastiru je izbio katastrofalni požar. Prema zvaničnom izveštaju, vatru je izazvao zapaljeni odžak. Tom prilikom je izgorelo dosta manastirskih zdanja, na polovini od ukupno 10.500 kvm površine manastira. Izgoreli su konak iz 1814. godine, beli konak iz 17. veka, gostoprimnica i igumenarija, kao i četiri paraklisa.
Bratstvo manastira je uz pomoć donatora do 2015. godine uspelo da obnovi više od 60 odsto svetinje. Najveću pomoć u obnovi Hilandar je imao od Vlade Srbije i Srpske pravoslavne crkve, kao i donacija građana Srbije, Republike Srpske, Grčke, Rusije i dijaspore. I pored toga, hilandarski manastir je jedan od najbogatijih pravoslavnih manastira, sa preko 13 crkava i paraklisa, većim brojem kelija, i metosima u Grčkoj i Srbiji. Sam manastir u svojoj ekonomiji poseduje i oranice, maslinjake, vinograde, šumu, pomoćne i druge građevine.
Neprocenjiva remek-dela
U riznici Hilandara sačuvano je oko petsto ikona nastalih od 12. do 19. veka, od kojih neke imaju neprocenjivu umetničku i materijalnu vrednost. Među njima su čuvena ikona Bogorodica Trojeručica, koja je, po predanju, nastala još u 8. veku, kao i mozaička Bogorodica Odigitrija iz 13. veka, remek-delo evropskog slikarstva. Pored pojedinačnih ikona u svim crkvama, paraklisima i kapelama, u Hilandaru i oko njega se nalazi veći broj ikonostasa nastalih od 17. do 20. veka, a u obnovi manastira posle požara 2004. godine, restauriran je tek deo ikona.
