Tito Staljinović otišao u istoriju
U srpskom imenoslovu nisu retki prevedeni oblici, a najpoznatiji su primeri prevedenica sa grčkog, pa je tako Božidar postao od Teodorosa, a Bogoljub od Teofilosa. Ova imena žive naporedo s varijantama izvornika kao što su Teodor, Tiodor, Todor, odnosno Teofil, Teofilo, Tofil, Tofilo. Dešava se da braća nose imena Teodor i Božidar ili Teofil i Bogoljub, a da i ne znaju da je, u stvari, reč o istom imenu.
Još od srednjeg veka postojala su i pomodna imena. Zahvaljujući uticaju književnosti, u nemanjićkoj Srbiji odomaćilo se ime Oliver, i od njega izvedena Olivera. Pisana reč je donela i rusko ime Nataša, dok je ime Svetlana, iako poznato kod Srba još od kraja 19. veka, doživelo pravu ekspanziju popularnosti pre sredine 20. veka zahvaljujući kćeri Staljina, vođe SSSR. A posle Drugog svetskog rata, film "Slavica" i pesma s kraja 50-ih godina "Marina" učinili su da ova ženska imena postanu veoma česta u celoj Jugoslaviji.
Na srpski imenoslov su u vreme prodora filma, popularne muzike, ali i svetske politike, uticale razne ličnosti, pa su tako i danas u Srbiji, u raznim krajevima, zabeležene, doduše ostarele, Silvane, koje su dobile ime prema italijanskoj glumici Silvani Mangano, zatim Žakline, po otmenoj supruzi američkog predsednika Džona Kenedija, ili Valentine, po sovjetskoj astronautkinji Valentini Terješkovoj.
Srpski tradicionalni imenoslov najviše je "zagađen" od Drugog svetskog rata do danas. Počelo se unošenjem imena savremenih vođa, mahom sovjetskih, i po sovjetskom uzoru, mada ne toliko drastičnom kao u SSSR. Rusi su, naime, do Oktobarske revolucije 1917. godine dobijali samo kalendarska imena. Kada je zabranjena crkva, koja je imala isključivi nadzor nad davanjem imena, pod uticajem nove ideologije Rusi su ta imena zamenili doslovno svakakvim nazivima - od političkih pokreta i njihovih vođa, do tehnoloških dostignuća i predmeta iz svakodnevne upotrebe. U sovjetskom razdoblju ruski imenoslov je obogaćen za oko 3.000 imena.
Otporni gradovi
Posle Drugog svetskog rata srpski imenoslov obogaćen je i prezimenima sovjetskih vođa Staljin i Kosigin i nadimkom šefa jugoslovenske partije i države Tito. Staljin je obogatio i rusku toponimiju, a Josip Broz jugoslovensku: u svakoj republici jedan grad je obavezno nosio njegovo ime. Dok je posle Staljinove smrti Staljingrad ustupio mesto Volgogradu, gradovi kao što su Titograd ili Titovo Užice žilavo su se branili. Štaviše, posle smrti maršala, u Srbiji su dobili i pojačanje u Titovom Vrbasu i Titovoj Mitrovici.
Ta imena su nastajala, na primer, od naziva iz Mendeljejevljevog Periodnog sistema elemenata, kao što je Radij(um), od toponima, poput Ararata, od svih naziva meseci, zatim matematičkih termina - Algebrina, kao i raznih mašina kao što su Traktor, Kombajn. U modi su bile i revolucionarne parole, pa su one rodile ime Roblen - skraćenicu od "rodio se da bude lenjinovac", Lorieks - "Lenjin, Oktobarska revolucija, industrijalizacija, elektrifikacija, kolektivizacija, socijalizam"...
U isto vreme nastala su kod Rusa imena tipa Cas ("Centralno apotekarsko skladište") ili višečlana, kao Belaja noč i Artiljerijskaja akademija i polusloženice tipa Serp-i-molot ("srp i čekić"), Dognat-Peregnat, prema paroli iz 30-ih godina "Dostići i prestići Ameriku". Mnogi nosioci ovakvih kovanica odavno su promenili ime i vratili se tradicionalnom imenoslovu. Tako, kao što više nema Rusa koji se zove, na primer, Kombajn Traktorovič Casov, neće više biti ni Srbina s imenom i prezimenom Tito Staljinović.
