Svetionici srpske kulture
Svetionik srpske nauke i kulture bilo je Društvo srpske slovesnosti. Osnovano je 1841. u Beogradu, iste godine kada je i Licej preseljen iz Kragujevca. Cilj mu je bio da podiže prosvećenost naroda i unapređuje srpski jezik. Osnivanje Društva, potonje Srpske akademije nauka i umetnosti, bila je ideja pisca i slikara Dimitrija Tirola, ali je najveću podršku njegovom nastanku pružio pisac iz tadašnje Austrougarske Jovan Sterija Popović, koji je godinu dana ranije pozvan u Beograd. Prvi predsednik Društva bio je ministar prosvete Aleksa Janković.
Društvo srpske slovesnosti imalo je svoj ustav, a potpisao ga je 1841. knez Mihailo Obrenović. On je otvorio prvu svečanu sednicu u junu naredne godine. Ipak, buduća srpska akademija zvezdane trenutke doživela je tek u vreme drugog vladara, kneza Aleksandra Karađorđevića.
Februara 1864. došlo je do razmirica u društvu i ono je 1. avgusta iste godine obnovljeno pod nazivom Srpsko učeno društvo. Rad i organizacija vidno su unapređeni i Društvo je novembra 1886. preraslo u Kraljevsko-srpsku akademiju, da bi joj naziv 1892. godine ponovo bio promenjen u Srpsku kraljevsku akademiju nauka.
Počeci muzičkog života u Beogradu vezuju se za ime kapelnika Knjaževsko-serbske bande u Kragujevcu Josifa Šlezingera. On je bio inicijator i dirigent prvog javnog koncerta u srpskoj prestonici 1842. godine. Rodom iz Sombora, ostaće upamćen po kompoziciji "Andrijin marš", namenjene svečanosti predaje sultanovog hatišerifa 1830. godine kojim je Srbija dobila samostalnost. Korak dalje bila je 1853. godine pojava Beogradskog pevačkog društva. Ono je osnovano zalaganjem viđenijih Srba koji su u statut naveli kao glavni cilj "zabavu i međusobno uživanje i obučavanje u muzici".
Za uspešan rad ovog društva najzaslužniji je kompozitor Kornelije Stanković. U Beograd je došao na poziv kneza Mihaila Obrenovića i kneginje Julije koji su nekoliko puta prisustvovali njegovim koncertima u sali hotela Srpska kruna.
Špijuni u štampiBeogradska štampa je u vreme razvoja prvih stranaka bila mahom stranački obeležena. Položaj joj je određen ustavom 1888. godine. Prethodno su izmenjenim Zakonom o štampi, donetim šest godina ranije, uvedena znatna ograničenja, da bi se posle Timočke bune i progona radikala sloboda štampe svela na najmanju meru. Zbog napisa koji nisu odgovarali vladi i vladaru, listovi su često dolazili u sukob sa policijom koja ih je privremeno zabranjivala, pa i trajno gasila. U Beogradu nije bila tajna da su "Pravdu", "Štampu", "Mali žurnal" i "Večernje novosti" potkupljivali austrougarski agenti, da je "Novo vreme" bilo na ruskom platnom spisku, a da su se za koliko-toliko nezavisne novine smatrale "Politika", "Samouprava", "Odjek" i "Dnevni list". |
