"Istorija Republike Srpske" (1): Od ranog doba do Dodika
U praksi Bosna i Hercegovina cjelokupnu svoju državnost i suverenitet crpe iz dva entiteta, od kojih je jedan Republika Srpska, a drugi Federacija Bosna i Hercegovina.
Slovom svog ustava, Republika Srpska ima veoma široku samostalnost i obavlja zakonodavnu, izvršnu i sudsku vlast.
Prostranija od Slovenije
Srpska se prostire na širokom pojasu zapadnog dijela Balkanskog poluostrva. Obuhvata 25.857 kvadratnih kilometara. Po svojoj teritoriji Srpska bi mogla biti 150. od 249 država i entiteta savremenog svijeta.
Kako naručiti ovu knjigu
Srpsko-englekso izdanje "Istorije Republike Srpske" možete poručiti preko internet prezentacije www.istorijarepublikesrpske.rs ili na telefon +381643231166
Na Balkanu ona je prostranija od Slovenije i Crne Gore.
Republika Srpska je nešto manja od američke savezne države Vermont, a veća od Nju Hemšira.
Prema popisu iz 2013, pune dvadeset i tri godine poslije prethodnog, na teritoriji Republike Srpske živi 1.326.991 stanovnik.
Po naseljenosti bi Republika Srpska bila 153. od 242 države i entiteta sa relevantnim stanovništvom u svijetu.
Narod Republike Srpske brojniji je od stanovništva Estonije, Kipra, Crne Gore, Malte... I od građanstva devet saveznih država SAD.
Nastala je u ratu
Republika Srpska nastala je u jednom ratu u kome je, pored jedinstvene jugoslovenske države, nestala i Socijalistička Republika Bosna i Hercegovina, federalna jedinica u sastavu Jugoslavije.
Po samom nastanku propala je i međunarodno priznata Republika Bosna i Hercegovina, pošto je izgubila podršku većine svojih građana.
Brutalni rat, koji je uslijedio, doveo je do nasilnog i spontanog grupisanja stanovništva na cjelokupnom prostoru Bosne i Hercegovine. Kada su, poslije napada Sjevernoatlantskog saveza na Republiku Srpsku i otimanja oblasti na jugu Bosanske Krajine, na međunarodnoj konferenciji određene granice Republike Srpske, ona je obuhvatila zemljišni pojas koji se prostire od krajnjeg juga istočne Hercegovine, nadomak obale Jadranskog mora, do ušća rijeke Drine u najveću balkansku rijeku - Savu, i dalje tokom gotovo čitave desne obale rijeke Save koliko na nju izlazi zemljište Bosne i Hercegovine.
Republika Srpska svoju okosnicu ima u tim dvjema rijekama, koje predstavljaju dva geografska stuba oko kojih su sabrane njene oblasti.
Država iz Dva dela
Republika Srpska se sastoji od dva dijela približno jednake površine.
Istočni se prostire od Trebinja u Hercegovini do Bijeljine u Semberiji. Pored Hercegovine i Podrinja, ova oblast obuhvata i Romaniju sa dijelovima nekadašnjih sarajevskih opština.
U Podrinju je samo oblast oko grada Goražda izvan teritorije Republike Srpske. Ona je uskim koridorom povezana sa Federacijom Bosne i Hercegovine.
Kad je riječ o Sarajevu, tamo su Srbi činili većinu na gotovo polovini teritorije predratnog grada. Tokom građanskog rata u Bosni i Hercegovini, Vojska Republike Srpske kontrolisala je i dijelove grada, prije svega Grbavicu i Ilidžu.
Dejtonskim sporazumom Republika Srpska izgubila je gotovo čitavo područje grada osim romanijske opštine Pale i nekoliko naselja nadomak urbanog dijela grada koja danas čine Istočno Sarajevo.
Najrazuđenija na svetu
Poslije rata, međutim, u Republici Srpskoj su ostali bogati krajevi na sjeveru. Riječ je o opštinama koje su uglavnom okupljene oko glavnog grada Banjaluke i Prijedora.
Na jugu, Republika Srpska zadržala je i uzan prostor između opština Jajce i Ključ u Federaciji Bosne i Hercegovine, kome su u granicama oblika nakovnja pridružene opštine Šipovo i Mrkonjić Grad.
Republika Srpska sa navedenim granicama spada u svakako najrazuđenije i najneintegrisanije političke zajednice na svijetu. Po mnogo čemu podsjeća na državu Izrael u prvim godinama njenog postojanja.
Pročitajte još:
* Dodik "prozvao" britanskog ambasadora: Pod čijim pritiskom ste promenili mišljenje?
* Zahuktava se u BiH: Krivična prijava i zahtev za hapšenje Dodika
Podeljeni suverenitet
Srpska je danas entitet u kome Srbi čine oko 90 odsto stanovništva (prema popisu na kome su popisani i prijavljeni građani koji već decenijama žive u inostranstvu, riječ je o nešto više od 80 odsto).
Godine 1948. u BiH je živjelo 17,3 odsto Srba u SFR Jugoslaviji. Danas u Republici Srpskoj živi oko 14 odsto balkanskih Srba.
Ipak, srpski narod nametnutom odlukom od strane SAD i EU nije suveren u entitetu, već dijeli suverenitet sa Bošnjacima/muslimanima i Hrvatima, kako u Srpskoj, tako i u Federaciji BiH i Bosni i Hercegovini.
Dve male opštine u Federaciji
Za vrijeme rata Republika Srpska okupila je svoje oblasti, spojivši ih uzanim teritorijalnim koridorom u Posavini. U posavskom gradu Brčkom ovaj prolaz na najužoj tački bio je širok svega dva kilometra. Dalje uz Savu teritorija Republike se postepeno širi.
U Federaciji BiH tokom čitavog toka Save ostale su teritorije dvije male opštine - Orašja i Odžaka.
Zapadna oblast Republike Srpske prostire se sve do planine Grmeč na zapadu i dijelova opštine Krupa. Nekada je cjelokupna oblast Bosanske Krajine - gotovo polovina teritorije Bosne i Hercegovine, od Doboja i Kupresa do zapadnih granica Bosne i Hercegovine, sa izuzetkom tri opštine bihaćkog kraja - pripadala Republici Srpskoj.