Koliko smo naoružani (1): Mitraljez, balkanski bog
Okupacije, ustanci, ratovi, propasti, nezaobilazan deo balkanske istorije, naučili su prosečnog čoveka sa Balkana da se puška voli više od žene, a čuva pored ulaznih vrata. Tradicija naoružana do zuba vekovima je čuvana kao amanet predaka. Zato i danas svadbena veselja izgledaju kao okršaj na ratnom polju, pa je najbolju definiciju Srba i njihove ljubavi dao jedan od svatova na svadbi u blizini Ivanjice, kad je polovinom oktobra u šenlučenju ranjen jedan svat.
- Ovo ludilo nazvano "stari srpski običaji" hitno mora da se zaustavi pre nego što neko strada. Mi Srbi stalno pucamo, kad je Nova godina ili kad se rodi dete, kad se malo napijemo, samo pušku u ruke, pa opali. I niko ne misli na posledice, da li će metak zalutati, rikošetirati. Za Božić, Novu godinu i Vaskrs iz kuće ne smem da izađem. Nema tu ni običaja ni praznika, to ni Crkva ne odobrava. Kao da smo na bojnom polju - kazao je tada jedan od šokiranih svatova.
* Prema nezvaničnim policijskim procenama, u posedu građana Srbije legalno i nelegalno nalazi se oko pola miliona pištolja i revolvera, 470.000 pušaka i karabina, oko 100.000 vazdušnih pištolja, lukova i samostrela. Druge procene specijalizovanih agencija govore da se osim oko 1,2 miliona registrovanog oružja kod građana Srbije nalazi od 500.000 do 1,5 miliona komada oružja, a najdrastičnije pretpostavke govore da ga ima i dvostruko više. Po ovim podacima, oko 15 procenata građana Srbije ima dozvolu za posedovanje oružja, dok samo njih oko 1.700 ima dozvolu za nošenje.
* Prema studijama o oružju koje su napravile specijalizovane međunarodne organizacije, Srbija se nalazi u samom vrhu zemalja s najvećim brojem pušaka i pištolja u posedu građana. Naime, procene Instituta za međunarodne i razvojne studije iz Ženeve govore da se Srbija nalazi na drugom mestu u svetu po količini oružja u odnosu na broj stanovnika, odmah iza Amerike.
* Zoran Dragišić, profesor Fakulteta bezbednosti, objašnjava da je kult oružja i šenlučenja duboko ukorenjen u srpskom narodu.
- Ovo je danas jedan od najvećih problema jer se među ljudima nalazi veliki broj neregistrovanog oružja. Postoji tradicija i ljubav prema oružju kod našeg naroda, koja se prenosi s kolena na koleno. Oružje se relativno lako i po niskim cenama nabavljalo nakon ratova na ovim prostorima. To s vremena na vreme izaziva probleme jer je mnogo ljudi ubijeno i ranjeno kao posledica prekomerne količine oružja u obično ilegalnom posedu. Nije na kraju krajeva problem registrovano oružje, već ono koje se nalazi van kontrole, a toga je mnogo - kaže Dragišić.
Prema dosad objavljenim podacima, registrovanog oružja kod građana Srbije je iznad evropskog proseka i mnogo veći broj u odnosu na okolne države. Iako se Crnogorci tradicionalno hvale svojom ljubavlju prema oružju, zvanično registrovanog oružja među građanima Srbije je 14,7 komada na 100 stanovnika, u Crnoj Gori 13,2, u Bosni i Hercegovini 9,3, a u Hrvatskoj 8,4 komada na 100 stanvonika.
Oružje na 100 stanovnika1. SAD 90 |
- Postoje dva načina da se reši ovaj problem. Ili dopustiti slobodno posedovanje oružja kao u nekim američkim državama, pa da svi mogu da ga imaju, ili potpuno zabraniti oružje, osim za policiju i agencije za obezbeđenje. To, međutim, znači da bi tada trebalo pohapsiti pola Srbije, što jenemoguće. Po zakonu, građani mogu imati samo lovačke puške, pištolje i revolvere, ali se dešavalo da nađemo mitraljeze, automate, bombe i eksplozive. Tako su tokom akcije Sablja, kada su se građani u strahu od policiji oslobađali oružja, pa su često nalaženi i mitraljezi bačeni u kontejnere. Zato ne treba da nas iznenadi šta sve može od naoružanja da se nađe kod srpskih domaćina u kući - zaključuje Dragišić.
* S druge strane, jedna od najvećih "oružanih sila" u Srbiji su firme koje se bave obezbeđenjem. Zaposleni u ovim agencijama su naoružani do zuba, slažu se stručnjaci za ovu oblast. Prema procenama, u njihovom posedu je čak oko 30.000 automatskih pušaka domaće proizvodnje, oko 10.000 automata hekler i koh i oko 40.000 pištolja različitih tipova.
Većina ovog oružja je zastarelo, neispravno i nije u upotrebi. Takođe, to oružje je vrlo nepraktično za obavljanje poslova obezbeđenja, a među pištoljima je veoma malo CZ 99, dok su većina zastareli pištolji marke valter ili mauzer. S druge strane, zbog nedostatka pravne regulative oni nemaju pravo ni na suzavac, šok-bombe ili strujne palice, koje ipak neretko koriste.
