Serijske ubice(1): Balkanski zločinci s Biblijom

Srbija, zvanično, nema nijednog serijskog ubicu, ako se izuzme legendarni davitelj iz jugoslovenskog filma, koji ubija dame koje ne vole karanfile. Kriminolozi, pak, smatraju da je problem što naš zakon ne poznaje termin "serijski ubica", pa su sva ubistva sa više žrtvi okarakterisana kao masovna.

Serijski ubica je, po američkom zakonu, osoba koja ubije troje ili više ljudi u periodu dužem od trideset dana, a motivi za ubistvo su bazirani na psihološkom zadovoljstvu. S druge strane, masovni ubica je onaj koji počini tri ili više ubistava odjednom.

Pošto po slovu zakona u Srbiji nema serijskih ubica i silovatelja, policija ne angažuje "profajlere", ali je pravljenje profila počinilaca teških krivičnih dela neizbežna faza u istragama.

Kriminolog Zoran Đurđević, profesor na Kriminalističko-policijskoj akademiji, kaže da se kriminalističko profilisanje mahom koristi za serijska ubistva i silovanja. Za slučaj ubice iz Jabukovca kod Negotina, Nikole Radosavljevića, koji je ubio devet ljudi, Đurđević smatra da počinilac tog zločina nije serijski ubica, već takozvani "spri kiler". To je masovni ubica koji za kratko vreme ubije više žrtava.
 

Na osnovu povreda nanetih žrtvi i oružju može se izvesti zaključak o profesiji ubice.

- Istu povredu neće naneti neko ko zna anatomiju tela, kao što su radnici u zdravstvu ili mesari, i neko ko o tome ne zna ništa - rekao je Durđević. - Razlikuju se ubistva koja je počinio profesionalni ubica od običnog kriminalca. Plaćeni ubica nema emotivnan odnos prema žrtvi i najčešće joj nanosi dve povrede na telu, od kojih je prva fatalna, a drugom "overava". Mafijaš ubija "s razlogom" i u to unosi emocije, pa žtrva najčešće na telu ima više povreda u predelu srca i glave, obično se kao sredstvo koristi vatreno oružje, a meci se ispaljuju rafalno. Trofej - obuća, garderoba ili nakit koji je pripadao žrtvi, takođe, ima posebnu simboliku, jer ga ubica ili silovatelj koristi kako bi "oživeo" počinjeno krivično delo.

Prema američkoj kriminološkoj i pravnoj definiciji, svaki zločinac koji u određenom vremenskom intervalu ubije najmanje tri osobe stiče zvanje serijskog ubice. To su sasvim različiti ljudi. Neki su bili i nekrofili, kanibali, neki su ubijali i iz koristoljublja, poneki su bili homoseksualci, a motiv može biti i ako nisu imali uspeha kod žena.

Po nekim podacima, na teritoriji SFRJ bilo je osam serijskih ubica. Silvio Plut, rođen 1968. u Novom Mestu, ostaće upamćen kao je­dan od najsurovijih serijskih jugoslovenskih ubica. Kao dečak sekirom je ubijao mačke i pse, a kokoškama kamom odsecao glave. Prvo ubistvo počinio je kao 22-godišnjak. Posle brutalnog silovanja zverski je iskasapio školsku drugaricu Marjancu Matjašič, pa je osuđen na 13 godina zatvora. Posle odležane kazne Silvio se nastanio u Aleksincu, da bi 2004. na po­ljskom putu sačekao radnicu dragstora 25-godišnju Jasminu Đošić, izmasakrirao je nožem, ali i izgrizao po grudima i butinama. Na stomak joj je nožem urezao krst, a na kraju je preklao! Plut je pobegao u Sloveniju i krio se u ljubljanskim predgrađima. Pokušao je da opljačka Ljubljansku poštu, ali neuspešno, svedok je bio Mirko Ulčar. Da bi mu se osvetio, upao mu je u kuću, silovao mu ženu pred očima, a onda je ubio. Mirka je ostavio u životu. U Ljubljani je Silvio osuđen na 30 godina robije, u Nišu na 40. Čim je čuo za presude, ubio se u ćeliji 2007. i ostavio poruku da ga zakopaju s Biblijom! Ostao je poznat kao Balkanski kasapin.

Privatni detektiv Radomir Misavljević smatra da je u Srbiji verovatno bilo serijskih ubistava, ali da ih naša policija i sud nisu prepoznali.

- Policija nema nikakve službe koje bi se bavile specijalno serijskim ubistvima. Možda je razlog i to što u našoj pravnoj terminologiji ne postoje "serijska ubistva". Naše krivično pravo ih kvalifikuje kao "povratnike", jer iznova ubijaju ljude. U Jugoslaviji se o ubistvima nije ni pisalo toliko, zataškavalo se, da bi se stvorila iluzija da živimo u idealnom društvu. Prevrnuo sam preko trista leševa u svojoj karijeri i čini mi se da žene vole da ostavljaju tragove, najčešće late noža, sekire, britve. Kod žena ubica ima previše krvi. Muškarci to ređe rade. Isto to sam primetio kod Vlaha u istočnoj Srbiji. Oni se i dan-danas jedni drugima svete nožem i vilama. Trude se da ostave što više krvi iza sebe, kako bi dali znak ostalima da treba da ih se plaše - objašnjava Misavljević za "Vesti".
 

Sa fenomenom serijskog ubice najčešće se sreće Amerika, gde u proseku na 700.000 stanovnika dolazi jedan neslavni rekorder, dok se u Evropi na više od milion stanovnika javlja jedan serijski ubica. Među serijskim ubicama više je muškaraca nego žena. Žene retko koriste vatreno oružje za ubistva, više vole da truju ili koriste hladno oružje. Kriminolozi i istražitelji se slažu da su žene svoje žrtve ubijale surovije od muškaraca, a za likvidaciju su najčešće koristile otrov i naravno, šarm. Izgleda da je istorija trovanja ima korene, isto toliko duboke kao i propisno uređen brak.

Dugi niz godina dame nisu smele ni da pomisle na razvod. Još je u starom Rimu u zakonu postojao institut "repudium", po kome je muž mogao da najuri iz kuće svoju domaćicu. Žene su obrnutu situaciju mogle samo da sanjaju, ali je zato broj misteriozno otrovanih muškaraca sve više rastao jer život nalazi rešenja i tamo gde zakon ćuti. Možda je upravo to razlog što je otrov i danas najčešće žensko oružje.

Jedna od najpoznatijih trovačica je Lidija Šerman, poznatija kao Crna udovica ili Trovačica iz Derbija. Ona je krajem 19. veka, otrovom za pacove i arsenikom koje je sipala u toplu čokoladu ubila 11 osoba. Među njima dva muža i šestoro svoje dece. Otkrivena je i osuđena na doživotnu robiju. Arsen se još u 18. veku koristio kao kućno sredstvo za dezinfekciju.