Španija na prekretnici - jačanje desnice i opšta polarizacija
Oštra polarizacija i jačanje populističkih desničarskih snaga, glavne su odlike prevremenih parlamentarnih izbora u Španiji zakazanih za 28. april.
Prema pisanju medija, nijedan izborni scenario ne bi trebalo da znači povratak Španije u ekonomsku stabilnost.
Britanski "Fajnenšel tajms" piše da se Španija u nedelju suočava sa najširom izbornom trkom od obnove demokratije posle smrti Fransiska Franka 1975. i dodaje da kao "ponosna moderna evropska zemlja" otkad je zatvorila poglavlje diktature, sada "rizikuje pridruživanje struji desnog populizma koji je raširen širom EU i Zapada".
Prevremeni opšti izbori izazvani su padom manjinske vlade Pedra Sančesa predvođene socijalistima koja je trajala jedva devet meseci nakon rušenja vlade desnog centra Marijana Rahoja na čelu sa njegovom Narodnom partijom (PP) zbog korupcijskog skandala.
Razlozi za napetosti, prema pisanju FT, leže u jačanju španskog nacionalizma što je odgovor na katalonski separatizam i neuspeli pokušaj otcepljenja od Španije, u posledičnom učvršćivanju desnog sentimenta koji Socijalističku partiju smatra uzurpatorom jer je na vlast došla uz pomoć katalonskih poslanika a ne pobedom na izborima i u neobuzdanoj borbi na desnici gde se Narodna partija s novim rukovodstvom, plaši partije liberalno desnog centra, Građani (Ciudadanos), pri čemu se obe stale u odbranu od krajnje desne partije Voks (Vox).
Iako Španija nije problem za Brisel, koji se bavi Bregzitom, izborima za EU, i ima Italiju kao glavni izvor glavobolja u južnoj Evropi, postoji određena zabrinutost zbog pitanja kao što su dolazak velikog broja migranata preko zapadnog Mediterana i slab doprinos Španije glavnim debatama o budućnosti evra.
Kao jedna od najvećih ekonomija u Evropi, Španija ostaje jedina država članica koja je u stanju da održi korak sa francusko-nemačkom osovinom i zbog toga će morati da nauči umetnost izgradnje koalicija, bilo na holandski način (s nekoliko stranaka) ili na način na koji su to učinili u Portugaliji, gde postoji konzervativni predsednik i levičarska izvršna vlast.
Portal Politiko piše da je novi lider Narodne partije Pablo Kasado, koji je došao na čelo stranke posle bivšeg premijera Rahoja, napravio oštar zaokret u desno predstavljajući se kao jedina alternativa socijalističkom premijeru Sančesu, kojeg opisuje kao pretnju po zemlju, kriminalca, izdajicu i prijatelja terorista i pučista.
Britanski "Ekonomist" prognozira da će socijalisti pobediti na prevremenim opštim izborima, ali da će se boriti da formiraju vladu. List ističe da istraživanja javnog mnjenja pokazuju da će - na trećim opštim izborima u nešto više od tri godine - socijalisti, po prvi put od 2008, biti najveća stranka u zemlji.
Suprotno tvrdnjama desnice, ukazuje "Ekonomist", Sančes smatra da su Španci manje ljuti i paranoični, insistira na razgovorima s katalonskim separatistima samo u okviru parametara ustava, ističući da neće priznati referendum o nezavisnosti.
Blumberg navodi da postoje tri moguća ishoda za ove izbore i nijedan se ne čini posebno alarmantnim.
Prvi je pobeda vladajuće Socijalističke partije, koja u anketama ima oko 30 odsto i mogla bi da formira koaliciju uz podršku Podemosa i nekih regionalnih stranaka. Alternativno, Pedro Sančes, šef stranke, mogao bi se okrenuti prema centru i pokušati formirati savez s Građanima, iako je njihov vođa Albert Rivera to odbacio.
Druga mogućnost je desničarska vlada koju bi formirali Narodna stranka i Građani uz podršku Voksa - kao u Andaluziji što, po oceni Blumberga, ne bi bila katastrofa za špansku ekonomiju.
Treći potencijalni ishod je da je politička fragmentacija prevelika da bi omogućila stvaranje vlade, što bi značilo povratak na birališta, možda već na jesen. Uz ocenu da bi za glavne kandidate bilo daleko bolje da naprave kompromisni program koji će podržati oporavak zemlje, Blumberg navodi da se ekonomija ipak pokazala otpornom na odsustvo jake vlade.
