Istorija izbeglištva (3): Bekstvo od ustaškog noža
Izbeglištvo nastalo tokom Drugog svetskog rata je najtragičnija i najmonstruoznija epizoda izbegličkog stanja u istoriji čovečanstva. Nacistička Nemačka i NDH, kao i marionetske vlade, počinili su neviđeno istrebljenje i genocid nad pojedinim narodima, s ciljem da ih trajno izbrišu sa istorijske scene, masovnim ubistvima, koncentracionim logorima i proterivnjem.
Nisu im bila sveta tek rođena deca, niti deca u majčinoj utrobi, podseća Dobrica Vulović u trotomnoj knjizi "Srbija, zemlja izbeglica".
Masovno pokrštavanje
Identično sa fašističkim pogromima NDH i fašističke Nemačke u Drugom svetskom ratu, po svojim karakteristikama, u istoriji Srbije najmasovnije je izbeglištvo koje se dogodilo devedesetih godina prošlog veka, podseća Vulović.
- Tada je Srbija prihvatila oko 1.200.000 ljudi, uglavnom srpskog stanovništva sa područja Slovenije, Hrvatske, BiH i Makedonije. To je bilo vreme velikog pogroma srpskog stanovništva, njegovog etničkog čišćenja, čišćenja teritorija na kojima su u to vreme živeli.
Srbija, u to vreme, nije bila prihvatilište samo srpskog naroda, nego i drugih nacionalnih zajednica bivše SFRJ, Muslimana, Hrvata, Jevreja, Roma...
Srbi su i između dva svetska rata i za vreme Drugog svetskog rata prekrštavani u katolicizam, kao što su za vreme osmanlijske vladavine prelazili u muhamedanstvo.
Vatikan je na taj način praznio mnoge oblasti poput Hercegovine, Dubrovnika, Dalmacije, dok je NDH pod patronatom Katoličke crkve pokatoličila veliki deo Gorskog Kotara, karlovačke regije i većih gradova, poput Zagreba.
Sigurno je da postoje drugi primeri, pa čak i iz susednih država, koje su zbog svojih teritorijalnih i drugih preokupacija čistile svoj prostor od Srba, poput Rumunije, Makedonije i Mađarske, a u poslednjih nekoliko godina i Crne Gore.
Uzurpirajući imovinu, crkve i manastire Srpske pravoslavne crkve želi se zapravo izbrisati istorija srpskog naroda koji vekovima živi na tim teritorijama.
Doprinos komunista
Komunistička partija Jugoslavije je od 1936. godine masovno "čistila" najbolje srpske kadrove, pod izgovorom ideoloških skretanja. Po oslobođenju od nemačke okupacije, novo rukovodstvo SFRJ preduzelo je više akcija koje su usmerene ka slabljenju srpskog nacionalnog bića sa dugoročnim posledicama.
Tako je najpre zabranjen povratak Srba koji su izbegli sa Kosova, a poklonjen je deo teritorije Kraljevine Jugoslavije Albaniji, bez ikakvih ustupaka, posebno delovi Luksa i okoline koje su naseljavali Srbi, uglavnom intelektualci. Ta mesta su preimenovana u albanska imena. Albanci su uz pomoć italijanskih okupacionih snaga posle 1941. godine proterali veliki broj Srba kojima je povratak na ognjišta zabranjen odlukom Skupštine FNRJ.
I to je bio jedan od načina uništavanja srpskog nacionalnog bića. Na Goli otok uglavnom su odlazili Srbi, dok je broj pripadnika drugih naroda bio minoran.
Sistematsko, smišljeno uništavanje i migracije Srba u najvećoj reproduktivnoj snazi odvijalo se i u okviru Srbije i ekonomskim migracijama u zemlje Zapadne Evrope u koje se masovno odlazilo i zbog lažne ideologizacije "bratstva-jedinstva" .
Cena tadašnjih političkih, ekonomskih trendova u Evropi i SFRJ je masovni odlazak na privremeni rad u inostranstvo, kao i političke emigracije.
Čišćenje Rusa
U burnoj istoriji izbeglištva, Srbija nije bila utočište samo za Srbe. U Srbiju su dolazili Rusi, Mongoli, Slovenci, Bugari, čak i Libanci, Mađari i Česi. Srbija je nakon velikog rata bila novi dom za 40.000 Rusa, uglavnom belogardejaca.
Prema istorijskim procenama, 30.000 ostalo ih je u Srbiji, dok su ostali uglavnom emigrirali u zapadne zemlje. Zbog bliskosti religija, jezika, lako su se uklopili u srpsko društvo. Srbija je tada vapila za školovanim ljudima, posebno za rezervnim oficirskim kadrom.
Početkom tridesetih godina 20. veka, Srbija postaje tesna za rusku emigraciju, pa proteruje njihove kadrove iz vojske i crkve. Zaposlenje za one koji nisu imali jugoslovensko državljanstvo, bilo je gotovo nemoguće. Drugi period "čišćenja" Rusa iz Srbije počeo je nakon završetka Drugog svetskog rata, pogotovu posle rezolucije Informbiroa.
Mongoli su u Srbiju došli nakon Oktobarske revolucije zajedno sa Rusima, njih oko pet stotina. Bili su dobro prihvaćeni od strane srpskog naroda. Krasile su ih osobine poštenja i radinosti - kada su obavljali neki posao, radili su kao da ih kontroliše stotinu nadzornika.
Drugi svetski rat bio je prekretnica za Ruse i Mongole. Mongoli beže pred Crvenom armijom, a Rusi koji su ostali, postali su nepoželjni zbog svog antikomunizma. Ulaskom Crvene armije, počinje njihov prvi politički progon, dok drugi period čišćenja započinje 1948. godine.
Iz nove socijalističke Jugoslavije, odlazili su Rusi, a u njihove domove useljavali su se Grci.
Tito je omogućio pripadnicima grčkog levičarskog pokreta ERLOS (Markosovi partizani) da nasele Buljkoš, današnji Bački Maglaj). Grci su 1949. morali da napuste svoje novo boravište iz određenih istorijskih okolnosti, a određeni broj ostao je u Srbiji do kraja 50-ih godina prošlog veka.
Rasuti širom sveta
Od četiri miliona Srba rasutih po svim kontinentima, samo u Beču živi i radi oko milion. U svetu je značajan broj naturalizovanih Srba za koje ne postoje evidencije i procene, podseća Vulović.
