Karađorđe u narodnom predanju (22): Evropa navija za katolike
Akademik Milorad Ekmečić govorio je 2002. godine u kameru Topola filma za projekat "Karađorđe i Srpska revolucija 1804 - 1817" da je Napoleon 1809. godine stvorio Ilirske provincije u nameri da uradi i reši onu muku koja je počela s njim, i traje do dana današnjeg, a to je ko će voditi južnoslovensku i balkansku teritoriju:
- U svakom slučaju, ono što je Napoleon hteo da uradi to je da stvori jednu Evropu koja će biti katolička Evropa, koja će barem u kulturnom pogledu imati nešto zajedničko. Ovde je taj problem sa Srpskom revolucijom tu njegovu sliku iz njegove perspektive jako komplikovalo. Srbi su bili pravoslavan narod, on je vrlo dobro znao rasprostranjenost srpskog naroda, jer je jedan Francuz, Iber se zove, francuski naučnik, ustanovio da 1806. godine, u to vreme dakle, u Napoleonovom ministarstvu spoljnih poslova smatraju da je Bosna - srpska zemlja, a Srbi su, kaže prirodni saveznici Rusije.
Napoleonova formula
- Napoleon, tako, 1806. zbog bojazni savezništva Srba i Rusa, iako visoko ceni Srpsku revoluciju, kao jedan faktor koji bi zajedno sa Rusijom rasturio Tursku, ipak pokušava da organizuje stvari na Balkanu tako da bi Austriju uzeo za svoga saveznika, kao faktor koji će biti zainteresovan za kontrolu Balkanskog poluostrva, ali će, upravo zbog toga, i kao njegov saveznik učestvovati u budućoj izgradnji Evrope.
- Napoleon i Francuska su stvorili Ilirske provincije u nameri da to zameni za Galiciju i Poljsku, pa da se ujedini Poljska i da istočna granica Poljske bude istočna granica Evrope pod francuskom kontrolom. Ali, u isto vreme bi Južni Sloveni trebalo da budu pod kontrolom Austrije, ali pod vođstvom katoličkih delova južnih Slovena, to znači hrvatskih i slovenačkih pokrajina.
- Prvi je Napoleon stvorio takvu formulu da Jugoslaviju treba organizovati pod vođstvom zapadnih njenih etničkih zajednica - Hrvata i Slovenaca. Do dana današnjeg, manje-više ostaje ta formula, odnosno želja Zapada da se Južni Sloveni potpuno organizuju posle raspada Jugoslavije 1992. godine, da se ponovo nekako organizuju kao nekada zajednica slobodnih evropskih naroda koji neće biti jedna država, ili bi možda u budućnosti mogli postati nekakva konfederacija, ali očigledno pod vođstvom zapadnih delova.
Rkaći i pužari
- Napoleon u Dalmaciji ne vidi ni Hrvata, ni Srba, on je tamo otkrio neku dalmatinsku naciju i dalmatinski jezik. Ali ne radi se samo o tome da se ne trpe slovenačke pokrajine i njihovi stanovnici uključeni u tu Napoleonovu državu koja se zove Ilirske provincije. Ne trpe se Slovenci između sebe, ne trpe se Hrvati između sebe, a najviši animozitet postoji između pravoslavnih i katolika. Katolici pravoslavce nazivaju pogrdnim imenom "rkać", rkaći. Reč koju je ustanovio lingvista Miklošić, došla je od venecijanskog izraza "grekaćo" za pripadnike pravoslavne vere i pravoslavnih crkava.
A pravoslavni katolike nazivaju "pužarima", što je opet jedan verski naziv koji ide od sredine 11. veka i od velikog raskola hrišćanske crkve na zapadni i istočni deo. Teolozi istočne crkve su optuživali Latinsku crkvu da dopušta da vernici jedu meso iz koga nije iscurila krv. Dakle, pravoslavni jedu puževe, ne jedu žabe, to jest barem se do određenoga vremena to nije ustalilo u srpskoj kujni. Seljak u mom selu, kad ulovi ribu, uzme nož, pa joj prereže vrat da iscuri krv iz te ribe. Tu postoji, dakle, velika animoznost između tog stanovništva i oni ne mogu da se odgoje u jednoj svesti da pripadaju jednoj naciji - besedio je akademik Milorad Ekmečić.
Nepoverljiva Britanija
- Ja kažem kao da postoji nekako prokletstvo Napoleona koje traje od 1897. godine do modernog vremena, a to je da Južne Slovene treba da vode katolički delovi. U prvom svetskom ratu, Britanija je veoma nepoverljiva prema svom glavnom savezniku na Balkanu, a to su Srbi. Ona želi da organizuje Jugoslaviju kao federativnu državu, ali da vođstvo u toj Jugoslaviji "treba da daju Hrvati i Sloveni". U moderno vreme se govori o tome da bi na Balkanu prva članica Atlantskog pakta trebalo da budu Hrvati, a generalni sekretar Atlantskog pakta je nedavno objasnio da će Hrvati u budućoj stabilnosti Balkana igrati prvu i najznačajniju ulogu.
- Očigledno, zbog problema koji je postojao kod Napoleona, a to je državna i politička organizacija južnoslovenskog sveta, kao neke zajednice buduće Evrope koja će biti katolička i treba da bude vođena od katoličkih delova, on je stvorio ilirske provincije 1809. godine, kao pandan, kao drugu stranu vage srpskoj državi koja se stvarala pod Karađorđevim vođstvom. On stvara još jednu drugu državu, to su Ilirske provincije, kako bi u nekoj budućoj perspektivi Srbiju vezao za te Ilirske provincije, a to sve prepustio Austriji, znači katoličkoj srednjoj Evropi da se ona reorganizuje i proširi svoj uticaj, a zajedno s njime i evropski uticaj na celo Balkansko poluostrvo.
- U tom pogledu moramo posmatrati i odnos Napoleona prema Karađorđu kao jedan odnos koji je bio svrsishodan, koji je bio strateški sračunat na dugoročno vreme za budućnost, ali koji se istorijski nije ostvario.
Zahtev caru
- Srbi su još 1790. godine, na prostoru koji se danas naziva srpska Vojvodina, imali jedan veliki Sabor sa kojeg su dali veliku proklamaciju od postulata, žalbi i zahteva habzburškom caru. Osnovni zahtev jeste - mi želimo da nas priznate da smo mi nacija, da smo mi narod, a to se može odraditi, samo ako nam date jednu formu državnosti. I dalje izričito formulišu: "Narod bez države samo je narod u ideji, ali nije pravi narod, prava nacija."
Prava je nacija ono što je proklamovala Francuska revolucija, a to je zajednica jezika: Stanovništvo da govori jednim jezikom i koliko ima naroda, da ima svoju državu. Bez tog faktora, jedne prirodne potrebe u naciji i bez ovog drugoga faktora, država i nacija nisu kompletni - govorio je Ekmečić za knjigu "Kazivanja i filmovi o heroju topolskome."
