18 godina od obaranja "nevidljivog" F-117A
Avion ratnog vazduhoplovstva SAD F-117A "Noćni jastreb" oboren je na današnji dan 27. marta 1999. godine kod Buđanovaca.
"Izvinite, nismo znali da je nevidljjiv"
Kako se navodi, reč je o prvom i jednom potvrđenom gubitku aviona NATO izrađenog u stelt tehnologiji.
F-177A oboren je četvrtog dana bombardovanja, a oborio ga je 3. divizion 250. raketne PVO brigade Vojske Jugoslavije kojim je komandovao potpukovnik Zoltan Dani.
Pogođen je iz ruskog raketnog sistema S-125 Neva zaslugom komandanta potpukovnika Đorđa Aničića koji je vodio čitavu operaciju. Pao je u ataru sremskog sela Buđanovci kod Rume, a pilot potpukovnik Dejl Zelko spasen je šest sati nakon obaranja.
U 20.42 časova, zahvaljujući sposobnosti jedinice, ispravnoj tehnici i "maloj tehničkoj inovaciji" uspeli su da ga pogode sa zemlje. U srpskoj javnosti od obaranja F-117 popularna je postala rečenica "izvinite, nismo znali da je nevidljiv".
F-117A je opremljen sa dva "dženeral elektrik F 404" turbo motora i četvorostepenom kontrolom leta, nosi različito naoružanje, ima savremeni navigacioni sistem integrisan u digitalni panel u kabini, koja pojačava efikasnost misije.
Cena tog aviona, po nameni - lovca, koji je, od 1982. do 1990. godine, proizvodila američka kompanija "Lokid", bila je 45 miliona dolara. Avion je dug 20,3 metra, visok 3,8 metara, s rasponom krila od 13,3 metra, a postiže maksimalnu brzinu od 0,9 maha.
"Noćni soko" je izuzetnu reputaciju stekao borbenim letovima nad Irakom u Zalivskom ratu 1991. godine, kada je, po objavljenim podacima, 1.270 puta proleteo neprimećen nad iračkim radarima, u 39 borbenih misija.
F-117A je konstruisan u obliku brušenog dijamanta, što je neuobičajno za letelice te namene, a u američkoj vojnoj terminologiji dobio je naziv "stelt", što na engleskom jeziku znači "krišom", "u potaji", ili "nevidljivi avion".
"Noćni soko" je predstavljao simbol moći zbog savremene tehnologije kojom je opremljen, a što mu je omogućavalo da bude "nevidljiv" za sve radarske sisteme.
Avioni tog tipa konstruisani su sa oštrim uglovima, koji predstavljaju skup krivina, od kojih se odbijaju radarski zraci, a zahvaljujući sačinjenim specijalnim kompozitnim materijalima utiču na to da se letelica ne može registrovati na radaru.
