Vuk Branković: Od heroja napravili izdajnika
Ako je prema nekome istorija bila nepravedna onda je to Vuk Branković. Proglašen je izdajnikom nasuprot istorijskim činjenicama. On je bio srednjevekovni srpski velmoža, vladar kosovske oblasti i najznačajnija politička figura Srbije kraja 14. veka. Nakon bitke na Kosovu Polju, 1389. godine, postao je najmoćniji srpski velikaš i jedini koji je nastavio da pruža otpor turskoj vojsci. Nikada nije učestvovao u bitkama učestvovao kao njihov vazal.
Rođen je pre 1345. u staroj vlastelinskoj porodici. Nisu bili imućni, ali su bili veoma cenjeni jer je njihov uspon počeo u vreme kralja Stefana Dečanskog, a od kralja Milutina su deo srpskog dvora. Baština Brankovića je bila Drenica na Kosovu, a kao pograničnoj vlasteli osnovno zanimanje im je bio rat. Nakon smrti cara Dušana, sledi raspad njegovog carstva i u borbi za prevlast izbija moćna porodica Mrnjavčevića.
U to vreme, oko 1365. mladi vlastelin Vuk se oženio Marom, ćerkom moćnog gospodara severne oblasti Lazara Hrebeljanovića. Rasulo nastalo nakon srpskog poraza na Marici, omogućilo je Vuku i njegovom tastu Lazaru da prošire svoje zemlje. Knez Lazar je uzeo Novo Brdo, u kome se nalazio najbogatiji rudnik na Balkanu, a Vuk Branković grad Prištinu, gde je smestio prestonicu. Kasnije je i uvećao svoje teritorije kada je od Balšića preoteo Prizren, Peć i oblast Metohije do Lima, a od Kraljevića Marka Skoplje. U tom periodu kontrolisao je srž zemalja koje su bile deo nekadašnje države Nemanjića, bio je ktitor Hilandara.
U ojačanoj državi vodio je samostalnu unutrašnju i spoljnu politiku i kovao svoj novac. Sakupljao je saveznike da Turcima pruži odlučan otpor. Ali, i turski sultan Murat je prikupio silnu vojsku. Srbi i njihovi saveznici su dočekali otomanske snage 15. juna 1389. godine na Kosovu Polju, kod Vukove prestonice Prištine. Turski istoričari kažu da su Turci došli sa šezdesetak hiljada vojnika, dok su srpske snage imale dvadesetak hiljada manje.
Sinonim za...
U svakodnevnom govoru, ime Vuka Brankovića se i dalje često koristi kao sinonim za izdajnika.
U samoj bici, Vuk Branković je vodio levo krilo, centar knez Lazar Hrebeljanović, a desno vojvoda Vlatko Vuković. Vukov deo vojske je bio dosta jak, pa su njegovi oklopnici odmah razbili levu tursku stranu. Kada je turski centar preuzeo Bajazit, srpska nije izdržala pritisak i tada je uhvaćen knez Lazar. Nakon toga se Vuk Branković povlači.
Obe strane su pretrpele velike gubitke, ali je osvajačka turska armija poražena kao nikad do tada. Bosanski kralj Tvrtko Kotromanić je poslao u Firencu vest o potpunom porazu Turaka na Kosovu Polju, a u Parizu su zvona sa Notr Dama zvonila u čast velike hrišćanske pobede.
Sinovi kneza Lazara - Stefan i Vuk su bili maloletni, a bilo je neoubičajeno da vlast preuzme kneginja Milica, pa se očekivalo da ga nasledi Vuk Branković. Nastavio je borbu sa Turcima, dok su okolni vladari Stefan Lazarević, Marko Kraljević i Konstantin Dragaš postali turski vazali.
Vuk nije pristajao ni na kakve pregovore, izbegavao je sve vazalne obaveze, pa ga je sultan Bajazit uhvatio živog, bacio u tamnicu, gde je nakon godinu dana teških muka izdahnuo. Umro je 6. oktobra 1397, a telo mu je preneto na Svetu goru.
Postoje još razne legende o Vukovoj smrti. Prema jednoj, otrovala ga je kneginja Milica, druga kaže: obesio ga je Balšić zbog izdaje, treća: pobegao u Beograd ili Makedoniju.
Kada je reč o njegovoj "izdaji" u prvim vekovima nakon Kosovske bitke se to nigde ne spominje. Pesme kosovskog ciklusa u kojima je Vuk prikazan kao izdajnik, uglavnom su nastale u crkvi. Neki smatraju da je za to odgovorna kneginja Milica sa kojom se sukobio. Mit o Brankovićima kao izdajnicima lako su činjenicama demantovali istoriografi, ali film "Boj na Kosovu" (1989) je značajno uticao na formiranje nove narodne svesti. Prateći mit, a ne činjenice, u njemu je Branković ponovo prikazan kao negativna ličnost.
Ko je bio Vuk Branković?
Odgovore su dali đaci nastavnika Radoslava Anđelkovića iz Lugana.
