Sutra tri decenije od smrti Josipa Broza Tita

Tri decenije od smrti Josipa Broza Tita sutra će obeležiti njegovi saborci iz svih krajeva bivše Jugoslavije polaganjem venaca i odavanjem počasti u "Kući cveća" u Beogradu, gde je sahranjen bez komunističkog obeležja.

Tito u uniformi, sa lulom

Neprikosnoveni vođa jugoslovenskih komunista i doživotni predsednik partije i države, umro je 4. maja 1980. godine u Ljubljani u 15.05 minuta, a sahranjen je četri dana kasnije u prisustvu 209 visokih zvaničnika iz 107 država sveta.

Tito je rođen 7. maja 1892. u zagorskom selu Kumrovec u porodici Franje Broza, siromašnog hrvatskog seljaka, i majke Marije Javoršek, rodom iz Slovenije.

U raznim dokumentima pominju se različiti datumi njegovog rođenja, ali je 25. maj - datum iz vremena kada je Tito služio austrijsku vojsku - slavljen kao njegov rođendan, pa je i Hitler na taj dan 1944. naredio njegovo hvatanje u čuvenoj operaciji "Desant na Drvar".

Posle rata, u skladu s "kultom ličnosti" koji je izgradio, njegov rođendan je slavljen kao "Dan mladosti", kada je organizovana štafeta mladosti koja je iz ruke u ruku nošena kroz celu zemlju da bi mu bila uručena na završnom sletu u Beogradu.
Broz je završio bravarski zanat u Sisku, a 1910. se zaposlio kao metalski radnik u Zagrebu, gde je postao član Saveza metalskih radnika i Socijaldemokratske stranke Hrvatske i Slovenije.

Vojni rok služio je u Becu i Zagrebu, gde je 1914. završio podoficirsku školu sa činom vodnika. Nakon izbijanja Prvog svetskog rata uhapšen je zbog antiratne propagande i zatvoren u Petrovaradinsku tvrđavu, ali je ubro pušten i poslat na srpski front.

Učestvovao je u borbama protiv Srba na Drini, Gučevu, Mačkovom kamenu, a zatim i u bitkama na Ceru i Kolubari, a 1915. godine je poslat na ruski front, pa je na Karpatima ranjen i zarobljen.

Posle 13 meseci lečenja, upućen je na prinudni rad na Uralu, odakle je pobegeo, pridružio se Internacionalnoj crvenoj gardi i u julu 1917. učestvovao u boljševičkim demonstracijama.

Tada je prihvatio lenjinizam kao političku orjentaciju, a 1920. postaje i član Jugoslovenske sekcije Ruske KP (boljševika).

U Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca vratio se 1923. i počeo da se bavi revolucionarnim radom, da bi 1927. postao organizacioni sekretar Gradskog komiteta KPJ u Zagrebu.

Krajem juna 1928. vodi antirežimske demonstracije zbog ubistva vođa Hrvatske seljačke stranke u parlamentu, a 4. avgusta je uhapšen ispred stana u kome je pronađeno nekoliko bombi.

U takozvanom "bombaškom procesu", na kome je izjavio da "priznaje samo sud vlastite partije", osuđen je kao terorista na pet godina robije koju je izdržavao u Lepoglavi i Mariboru.

Kuća cveća

Po izlasku iz zatvora je interniran u Kumrovec u kućni pritvor, ali ubrzo odlazi u Beč i od tada živi s lažnim dokumentima kao "profesionalni revolucionar".

Broz je februara 1935. otišao u Moskvu, u Kominterni je radio pod imenom Fridrih Valter i postao član njenog balkanskog sekretarijata u vreme kada je likvidiran znatan broj jugoslovenskih komunističkih prvaka.

Po povratku u Kraljevinu Jugoslaviju, a voljom Staljina, nakon smenjivanja i likvidacije Milana Gorkića, preuzeo je i njeno rukovođenje.

Tito je oktobra 1940. sastavio novo rukovodstvo KPJ i izložio strategiju komunističkog delovanja koja se temeljila na oružanom ustanku protiv okupatora, uz istovremeno osvajanje vlasti i promenu kapitalističkog društvenog sistema.
Posle napada Nemačke na Kraljevinu Jugoslaviju, Tito dolazi u Beograd i krajem juna 1941. pokreće oružani ustanak i revoluciju.

Na slobodnu partizansku teritoriju otišao je 16. septembra iste godine i komandovao najvećim gerilskim pokretom u porobljenoj Evropi.

Posedovao je nesumnjiv vojnički talenat, a o tome svedoči činjenica da je razradio koncepciju stvaranja partizanskih odreda i Pokreta narodnog oslobođenja iz kojeg je 26. novembra 1942. nastala Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije.

U zanosu revolucionarne "pravde" odmah posle rata, pod maskom "borbe protiv saradnika okupatora", komunisti pod Titovim vođstvom surovo su se obračunali sa ideološkim i političkim protivnicima, čime je nepovratno uništen čitav građanski sloj.

Kada je juna 1948. godine došlo do sukoba sa KP Sovjetskog saveza, Tito i rukovodstvo odbacili su Rezoluciju Informbiroa, kojom su proglašeni za "bandu zaverenika, špijuna i ideoloških jeretika", uz objašnjenje da Staljin nije želeo nezavisan pokret u Jugoslaviji.

Nastao je obračun sa stvarnim i "imaginarnim" pristalicama Informbiroa od kojih su neki preko noći likvidirani, a desetine hiljada zatočene na "Golom otoku".
Broj žrtava u posleratnom obračunu sa kolaboracionistima, komunističkom teroru i čistkama nije tačno utvrđen, a prema najnovijim istraživanjima stradalo je oko 50.000 ljudi.

Posle obračuna sa Staljinom, u vreme hladnog rata, Tito je na međunarodnoj sceni pozicionirao zemlju između Istoka i Zapada, zbog čega je od polovine pedesetih godina 20. veka, Jugoslavija decenijama dobijala značajnu finansijsku i vojnu pomoć SAD.

Kao izuzetno vešt državnik i ideolog, Tito je u vreme liberalizacije pod vladavinom Hruščova, ubrzo normalizovao odnose sa SSSR-om.

Tito je bio strateg celokupne spoljne politike u NOB, a posle pobede i obnove zemlje, od 1956. okreće se prevashodno spoljnoj politici i jačanju položaja zemlje na međunarodnoj sceni.

Tito je inicirao i sa najbližim saradnicima osmislio sistem samoupravljanja i društvenog upravljanja, ali uprkos proklamovanom "bratstvu i jedinstvu" nije uspeo da obuzda nacionalizam i seperatizam.

Rukovodstvo sa Titom na čelu obračunava se 1971. godine sa masovnim pokretom hrvatskih nacionalista i šovinista, ali i podržava konzervativne snage u obračunu sa srpskim liberalima 1972.

Posle ovih unutrašnjih potresa, Tito inicira reformu federacije i novi Ustav 1974. i tako otvara put razbijanju države i potpunom nestanku vlastitog nasleđa samo deceniju posle smrti.

Tito je bio počasni član svih akademija u bivšoj Jugoslaviji, doktor vojnih nauka i počasni doktor Univerziteta u Rangunu, Bandungu i Adis Abebi i većine domaćih univerziteta.

Tri puta je odlikovan Ordenom narodnog heroja, dobitnik je Ordena junaka socijalističkog rada, Ordena Lenjina i mnogih drugih domaćih i stranih odlikovanja, a 1973. je dobio Nehruovu nagradu za razumevanje.