Šta je odlučio Sabor SPC?
Višednevno redovno zasedanje Sabora Srpske pravoslavne crkve je završeno, a doneto je niz značajnih odluka među kojima je otvaranje dijaloga s Rimokatoličkom crkvom, obnavljanje dijaloga s makedonskom crkvom u raskolu i razmatranje mogućnosti delovanja predstavnika SPC u Briselu.
Kako je saopšteno, Sabor je odlučio da prihvati dijalog s Rimokatoličkom Crkvom, odnosno s Hrvatskom biskupskom konferencijom, povodom namere Rimokatoličke Crkve da kanonizuje kontroverznog kardinala Alojzija Stepinca, nadbiskupa zagrebačkog za vreme Drugog svetskog rata i zvaničnog vikara oružanih snaga takozvane NDH.
U tu svrhu Sveti Sinod će, po nalogu Sabora, obrazovati odgovarajuću komisiju, a kako se navodi, razgovaraće se o Stepinčevoj ulozi u tom tragičnom razdoblju i to u kontekstu srpsko-hrvatskih odnosa u 20. veku.
U saopštila SPC navedeno je i da je Sabor na zasedanju, od 14. do 29. maja, razrešio episkope Filareta i Georgija i izopštio bivšeg vladiku raško-prizenskog Artemija i crnorečkog igumana Nikolaja.
"Monah Artemije, vođa poznate raskolničke grupacije, vraćen je u red svetovnjaka pod svojim krštenim imenom Marko i trajno isključen iz crkvene zajednice, uz poziv njemu i Negoslavu Nikoliću, njegovom lažnom 'horepiskopu Nikolaju', da se pokaju i vrate Majci Crkvi, koja će ih, ako to učine, sa radošću primiti u svoj zagrljaj", piše u saopštenju
Dodaje se da su episkopi kanadski Georgije i mileševski Filaret razrešeni od upravljanja poverenim eparhijama i stavljeni Saboru na raspolaganje.
Za predsednika stalne saborske Komisije za dijalog sa Hrvatskom biskupskom konferencijom imenovan je mitropolit zagrebačko-ljubljanski Porfirije, za predsednika Odbora za Jasenovac - episkop slavonski Jovan, dok je za pitanja izučavanja jasenovačkih logora smrti u Gradini, na bosanskoj strani, i dalje nadležan episkop banjalučki Jefrem.
SPC saopštava da je Sabor odlučio da prihvati predlog arhiepiskopa Stefana o nastavku dijaloga u cilju prevazilaženja crkvenog raskola i uspostavljanja kanonskog poretka u Makedoniji, pošto je za to ispunjen uslov, a to je pustsanje iz pritvora arhiepiskopa ohridskog Jovana.
Kako se navodi, SPC će u tom dijalogu predstavljati mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije i episkopi bački Irinej i zahumsko-hercegovački Grigorije, a uz njih će, kao predstavnik kanonske Ohridske Arhiepiskopije, biti i episkop stobijski David.
Dodaje se da je prvi put posle zasedanja 2011. godine na Saboru bio i arhiepiskop ohridski i mitropolit skopski Jovan, oslobođen pre nekoliko meseci iz skopskog zatvora Idrizovo velikim zauzimanjem patrijarha moskovskog Kirila i Ruske pravoslavne crkve uopšte, uz sadejstvo SPC u meri u kojoj je to bilo mogućno.
Načelno je odlučeno da se razmotri mogućnost delovanja predstavnika SPC u Briselu radi kontakata i promovisanja njenih interesa pred institucijama EU, u saradnji sa predstavništvima nekih drugih pravoslavnih crkava, a po potrebi i sa predstavništvom Vatikana kao države.
Novi praznici u kalendaru
SPC navodi da je najvažnija saborska odluka, odluka o ustanovljavanju novih praznika u kalendaru SPC, odnosno kanonizacija svetog mučenika prebilovačkog koji će se slaviti 6. avgusta, zatim svetog Mardarija (Uskokovića), episkopa američko-kanadskskog i njegov praznik će biti 12. decembra, kao i prepodobnog Sevastijana Džeksonskog (Dabovića) čiji će spomen biti 30. novembra.
Određeni su članovi Sinoda, a pored mitropolita crnogorsko-primorskog Amfilohija i episkopa šabačkog Lavrentija, čiji mandat još traje, produžen je mandat episkopu raško-prizrenskom Teodosiju, a za novoga člana izabran je episkop bački Irinej.
Nevolje na Kosovu
Sabor je, kao i svake godine, posebnu pažnju posvetio, kako se navodi, nevoljama crkve i naroda na Kosovu i Metohiji, donete su odluke o putevima i načinima da se te nevolje ublaže, a ponovljen je i apel da se prognanima i raseljenima omogući povratak i opstanak na ognjištima.
Kako se navodi, sa jednakom brigom i odgovornošću sagledane su, takođe, teškoće i iskušenja sa kojima se crkva i srpski narod susreću u Crnoj Gori, Hrvatskoj, Bosni i Hercegovini i drugde usled pritisaka, nepravdi i diskriminacije.
Posebna pažnja posvećena je krizi braka i porodice, čiji je vrhunac, kako navodi SPC, sve veći broj abortusa, razvoda, porodičnog nasilja i drugih pojava koje razaraju brak i porodicu, a izražena je i velika zabrinutost zbog "odliva mozgova", opšte nebrige za mlade, za selo i za socijalno ugrožene.
Sabor je izrazio zahvalnost Vladi Srbije i nadležnima, u prvom redu Upravi za saradnju sa Crkvama i verskim zajednicama pri Ministarstvu pravde, za svestrano razumevanje i podršku, naročito za onu na Kosovu i Metohiji, kao i zahvalnost Republici Srpskoj - njenoj vladi i narodu.
Jubilej
Sabor je doneo i odluke o proslavi velikog jubileja - 1.000 godina od smrti svetog Jovana Vladimira, najvećeg srpskog vladara iz prednemanjićkog perioda (1016-2016), raznim duhovnim i kulturnim manifestacijama koje će početi ove godine, a završna svečanost biće 2016. godine.
Prihvaćen je izveštaj o učešću delegacije SPC u radu svepravoslavnih predsaborskih konferencija i svepravoslavne komisije za reviziju tekstova pripremljenih za Sveti i Veliki Sabor Pravoslavne Crkve, koji se planira za iduću godinu.
Takođe, primljen je i izveštaj o radovima na unutrašnjem uređenju Spomen-hrama Svetog Save na Vračaru i donete načelne odluke o daljem toku tih radova, naročito o programu izrade mozaika i freskopisanju u najtešnjoj saradnji sa Ruskom pravoslavnom crkvom i nadležnim organima Rusije.
Sabor je pažnju, kao i ranijih godina, posvetio pitanjima crkvene prosvete i školstva, verske nastave, naučno-prosvetnih ustanova, kao što su Biblioteka, Arhiv i Muzej SPC, naučne delatnosti, informativne službe, a razmatrano je i pitanje verske službe u Vojsci Srbije i predložene mere za njeno poboljšanje.
Eparhija frankfurtska
Dosadašnja Eparhija srednjeevropska preimenovana je u Eparhiju frankfurtsku i sve Nemačke, sa sedištem u Frankfurtu, piše u saopštenju i navodi da je Sabor sa radošću pozdravio presudu Vrhovnog suda Novog Južnog Velsa u Australiji u korist Mitropolije australijsko-novozelandske SPC, a protiv samozvane raskolničke "Slobodne Srpske Crkve".
Patrijarh Irinej je u uvodnom obraćanju na početku Sabora ukazao na najvažnija pitanja života i misije SPC u ovom istorijskom trenutku, u danima velikih iskušenja i izazova i u zemlji i u svetu, ali i velikih mogućnosti za duhovni preporod i napredak.
U radu Sabora učestvovali su svi eparhijski arhijereji SPC, osim mitropolita dabrobosanskog Nikolaja.
