Rumunska ofanziva na Vlahe
Da li se zbog ulaska u Evropsku uniju sve učestalije vrše pritisci na državni i srpski crkveni vrh u Beogradu da izvrši veštačku rumunizaciju cele istočne Srbije i da u tome Briselu zdušno pomažu rumunska država i Rumunska pravoslavna crkva?
S vremena na vreme podgrevaju se tenzije između manjinskih etničkih zajednica Vlaha i Rumuna u Srbiji i formiraju rumunske parohije na kanonskoj teritoriji Srpske pravoslavne crkve. Naime, pored starih parohija u Banatu koje su pod okriljem rumunske eparhije u Vršcu, Rumunska pravoslavna crkva u prvoj deceniji 21. veka počela je da ekspanziju formiranja novih parohija i gradnju bogomolja po istočnoj Srbiji, na teritoriji timočke eparhije, da bi se nedavno proširila i na Eparhiju braničevsku Srpske pravoslavne crkve.
Istovremeno, na političkom planu iz Bukurešta podržavaju se nastojanja pojedinih lokalnih političkih struktura u tom delu Srbije da se između Vlaha i Rumuna stavi znak jednakosti, budući da su Vlasi brojniji u Istočnijoj Srbiji od Rumuna.
Sveštenicima SPC zabranjeno da govoreU Eparhiji timočkoj Srpske pravoslavne crkve nezvanično nam je rečeno da vladika Justin i sveštenstvo imaju velikih problema sa misijskom ekspanzijom Rumunske pravoslavne crkve. Iako se kriza produbljuje vladika je, kako nam je rečeno u njegovom sedištu u Zaječaru, zabranio sveštenstvu da o toj temi javno govori. |
Kladovčanin Ljubomir Gušatović, inače i sam vlaškog porekla, koji je već decenijama nastanjen u Danskoj kaže da je problem eskalirao ulaskom Rumunije u Evropsku uniju, jer su tada, ne samo pojedini Vlasi već i Srbi u Istočnoj Srbiji, počeli da se izjašnjavaju kao Rumuni ne bi li tako obezbedili sebi privilegije iz Bukurešta.
- Na primer, rumunski sveštenici, iako neki od njih nemaju ni kapi rumunske krvi, dobijaju iz Bukurešta državnu platu i novčane podsticaje za svoju misiju na tlu Srbije. Zatim, onima koji se izjasne kao Rumuni omogućava se da o trošku rumunske države školuju decu u Rumuniji, studenti da besplatno studiraju. S druge strane ogroman broj Vlaha iz Srbije radi u inostranstvu, pa su oni potencijalno solidan izvor prihoda za sveštenike Rumunske crkve u Srbiji. Samo ako uspeju da ih ubede da nisu to što jesu. Vlasi, kao autohtoni stanovnici Srbije, međutim, ne prodaju olako "veru za večeru", odnosno ne odriču se tek tako svog identiteta, svog vlaškog jezika i pripadnosti Srpskoj pravoslavnoj crkvi, da bi naprasno postali Rumuni. Osim, onih u Srbiji koji bi da iz toga profitiraju, ili možda teške sirotinje, bilo iz srpske, vlaške, romske ili bilo koje zajednice, koji u tzv rumunizaciji vide očajničku "slamku spasa", jer im se obećavaju "kule i gradovi" - kaže za "Vesti" Gušatović.
Advokat Radivoje Petrikić iz Beča, koji i sam delimično ima vlaške krvi, rekao je za "Vesti" da se radi o "suludoj problematici".
- Tema o toj veštačkoj rumunizaciji Vlaha za mene je besmislena. To neki ljudi tamo rade zbog para. Većina niti zna niti govori rumunski jezik, strana im je rumunska istorija, tradicija i kultura - kaže Petrikić.
Bojan Aleksandrović rumunski sveštenik iz Negotina, tvrdi pak da su Vlasi i Rumuni jednog istog identiteta i da je vlaški, u stvari narečje rumunskog jezika.
- Lingvistički gledano to je jedan jezik - tvrdi Aleksandrović i naglašava da "Rumuni, a i Vlasi su rumunskog porekla, doživljavaju Srbiju kao svoju zemlju, dok nam je Rumunija duhovna matica".
Sporazum za manjinuBudući da je Rumunija "držala u šahu" Srbiju u vezi pristupanja EU, prošle godine je u Briselu između dve zemlje potpisan dokument koji se odnosi na prava rumunske manjine u Srbiji. |
Govoreći o odnosima srpske i rumunske crkve na tlu Srbije, on napominje da Rumuni ne traže ništa više od reciprociteta.
- Srpska crkva u Rumuniji ima svoju Eparhiju temišvarsku sa četiri vikarijata. Rumunska crkva ima eparhiju u Vršcu i u okviru te eparhije mi delujemo ne samo u Banatu već i u Istočnoj Srbiji. Svi srpski sveštenici u Rumuniji primaju državnu platu iz Bukurešta, ali u Srbiji jedino rumunske parohije u Banatu dobijaju male dotacije od države Srbije. Gde je tu reciprocitet? - pita Aleksandrović.
On dodaje da "za razliku od srpske crkve koja je na nivou svojih eparhija ustanovila cenovnike za verske obrede i visoko ih tarifirala, rumunski sveštenici u Srbiji na opelima, krštenjima i drugim obredima činodejstvuju isključivo na bazi dobrovoljnog priloga".
- Ljudi prilože koliko mogu i mi smo i zahvalni i zadovoljni. Zato nas zovu sve češće i u sve više sela. I to ne samo Vlasi, odnosno Rumuni, već i drugi pravoslavni, jer svi mi pravoslavci iz pomesnih crkava u suštini smo jedna saborna apostolska crkva Hristova - pojašnjava sveštenik Bojan.
