Jug Srbije bio bogatiji u antici nego danas
U Pčinjskom okrugu, prema evidenciji Narodnog muzeja u Vranju, ima više od 1.000 arheoloških lokaliteta, naselja i utvrđenja, samo iz rimskog doba, u kojem je mreža puteva bila gušća nego danas.
Rukovodilac Odeljenja za arheologiju i numizmatiku Narodnog muzeja u Vranju Goran Mitrović rekao je da se prema koncentraciji velikog broja naselja i utvrđenja, kao i gustoj mreži puteva i van glavnih saobraćajnica, može pretpostaviti da je Pčinjski okrug bio gušće naseljen i bogatiji u antičko vreme nego danas.
"Za kraj južno od Grdeličke klisure nemamo preciznih podataka iz rimskog perioda, jer nisu sačuvani podaci u rimskim itinererima (mapama puteva), tako da jedino arheološka istraživanja mogu popuniti praznine. Brojna naselja i utvrđenja kao i gusta saobraćajna mreža govore da je ovaj kraj bio od velike važnosti za privredu Rimskog carstva", kazao je Mitrović.
Prema njegovim rečima, samo u zoni eksproprijacije duž Koridora 10, od Vladičinog Hana do granice Srbije i Makedonije, ima oko 30 arheoloških lokaliteta iz različitih perioda koje bi trebalo istražiti pre nego što počnu radovi na izgradnji autoputa.
"Samo na deonici Koridora 10 od osam kilometara, između Donjeg Neradovca i Srpske Kuće u opštini Vranje, registrovano je desetak arheoloških lokaliteta. U najobimnijim arheološkim iskopavanjima koja su tokom prošle godine preduzeta u Srbiji, na toj deonici je nađeno nekoliko tona različitih arheoloških materijala, od neolita, bronzanog doba do rimskog doba i perioda rane Vizantije", kazao je Mitrović.
O značaju i veličini za sada bezimenog rimskog naselja kod Davidovca, za koje se pretpostavlja da je imalo oko 3.000 stanovnika, govore i brojni nalazi reprezentativnih građevina, nekropola sa zidanim grobnicama i velika količina pokretnog arheološkog
materijala, a u širem potezu nađen je i veliki broj "vila rustika", kao i ostaci terme (rimskog kupatila).
Mitrović navodi da je sa arheoloških nalazišta koja su istražena samo u toku prošle godine Narodni muzej u Vranju dobio ogromne količine arheološkog materijala koji se meri u tonama, za koji u nema odgovarajući smeštaj.
Na prostoru Pčinjskog okruga Narodni muzej u Vranju ima registrovano i više od 150 tvrđava, od vremena rimskog i vizantijskog carstva do srednjeg veka, koje su izuzetan kulturni i turistički potencijal regiona, do danas neiskorišćen. Jedan od najznačajnijih
arheoloških lokaliteta tog kraja je i nalazište "Kale", koje se nalazi na obroncima planine Rujan u opštini Bujanovac, za koje je utvrđeno da je reč o najsevernijem antičkom gradu u sastavu carstva Aleksandra Velikog.
Arheološka iskopavanja koja traju 12 godina su potvrdila da se i u tom gradu, za koji se pretpostavlja da je antički Damastion, četiri veka pre nove ere bogato živelo, o čemu svedoče mnogobrojni nađeni komadi keramike sa pečatom egejskih ostrva, odakle se, kako se pretpostavlja, u grad dopremalo vino.
