Zatrli sve živo
Ovog 9. septembra navršilo se tačno 25 godina od brutalnog zločina Hrvatske vojske u podvelebitskim selima Divoselo, Čitluk i Počitelj kada je brutalno ubijeno 88 civila i pripadnika Vojske RSK, a ova mesta su i bukvalno sravnjena sa zemljom.
I pored toga što je akcija "Medački džep" bila usmerena na područje koje je bilo pod zaštitom UN, međunarodne mirovne snage nisu reagovale i sprečile masakr, a tadašnji komandant Unprofora, general Žan Kot je 19. septembra 1993, po završetku ove akcije dao, sada već čuvenu izjavu:
- Nisam našao znakova života, ni ljudi, ni životinja, u nekoliko sela kroz koja smo danas prošli. Razaranje je potpuno, sistematsko i namerno.
Direktor Veritasa Savo Štrbac kaže za "Vesti" da akcija hrvatske vojske nije bila usmerena samo na likvidaciju srpskog življa, već na pokušaj da se onemogući svaki povratak onih koji su uspeli da pobegnu.
- Prema zvaničnom popisu, u aprilu 1991. godine u Divoselu je živelo 344, u Počitelju 307, a u Čitluku 129 Srba. U septembru 2018, u Počitelju žive dve starice, u Čitluku jedan bračni bar, dok u Divoselu više nema nikoga. To je bio prvenstveni zadatak ove akcije hrvatske vojske, u kome su i uspeli. Da bi onemogućili svaki povratak Srba u ovaj deo Like, hrvatski vojnici su te 1993. najpre sve opljačkali, onda planski minirali sve kuće, a zatim počeli sa trovanjem bunara, uništavanjem voćnjaka i njiva. Čitava strategija se odvijala po modelu "spržene zemlje" gde nema ranjenih ili zarobljenih. Otuda, hrvatski vojnici ono što nisu uspeli da ubiju ili masakriraju kada su ušli u Medački džep, to su učinili prilikom povlačenja, 17. septembra - objašnjava Štrbac.
Prema podacima "Veritasa", u tih devet dana ubijeno je ili nestalo 88 Srba, od čega 26 civila. Čak 26 žrtava je bilo starije od 60 godina, a tokom akcije je ubijeno 17 žena. Mada je od ovog zločina prošlo 25 godina, i dalje se traga za 11 nestalih, od kojih su sedam civili koji su tada u proseku imali više od 71 godine starosti.
- Kasnija obdukcija tela, upućuje na jedini zaključak da se radilo o planskom i sistematskom ubijanju zarobljenih i ranjenih - navodi Štrbac.
Optužnice iz 2012.
Hrvatsko pravosuđe je 2012, optužilo trojicu pripadnika Hrvatske vojske: Josipa Krmpotića, komandira izviđačke čete 9. gardijske brigade HV-a, zbog dopuštenja podređenima da ubiju četvoricu neidentifikovanih zarobljenih vojnika RSK i naredbe da se pale i ruše kuće lokalnog srpskog stanovništva, te Velibora Šolaju i Josipa Mršića, pripadnika iste jedinice, zbog ubistva starije neidentifikovane ženske osobe.
- Sva trojica su prvostepenom presudom proglašeni krivima. Šolaja je dobio pet godina, a ostala dvojica po tri. Sva ostala ubistva u ova tri sela tokom ove akcije su i dalje nerešena - napominje Štrbac.
Zatrovali i bunare
Akcijom u Medačkom džepu na početku se bavilo i Tužilaštvo Haškog tribunala, koje je podiglo optužnice protiv četvorice hrvatskih generala: Rahima Ademija, Janka Bobetka, Mirka Norca i Petra Stipetića. Ubrzo je ovo tužilaštvo odustalo od gonjenja Stipetića, a Bobetku nije ni uručena optužnica "zbog bolesti".
- Predmet Ademi-Norac, Haški tribunal je u septembru 2005, prebacio u nadležnost hrvatskog pravosuđa. Domaća optužnica ih je teretila za ubistvo 28 civila i pet vojnika, te za uništavanje 300 različitih objekata, kompletno ubijanje stoke i trovanje bunara. Županijski sud u Zagrebu, u maju 2008, optuženog Ademija, vršioca dužnosti komandanta Zbornog područja Gospić, oslobađa svih optužbi, a optuženog Norca, komandanta operacije "Džep '93", proglašava krivim za nesprečavanje, a time i za podržavanje i ohrabrivanje ubistava četiri civila i pljačkanje imovine, te ubijanje i mučenje po jednog ratnog zarobljenika, i osuđuje ga na jedinstvenu kaznu zatvora od sedam godina, koju mu je Vrhovni sud smanjio na šest godina - kaže Štrbac.
