"Poklali više ljudi nego Osmanlijsko carstvo"
Na današnji dan 1941. godine uspostavljena je ustaška Nezavisna Država Hrvatska (NDH), članica Hitlerovog pakta, koja je imala rasne zakone i u kojoj su, pre svega, ubijani i progonjeni Srbi, Jevreji i Romi, ali i svi oni koje je ustaški režim smatrao neprijateljima.
NDH je u svom sastavu imala sistem koncentarcionih logora.
"Jasenovac" spada među najužasnije logore u ovom delu Evrope. U njega su dovođeni pripadnici proganjanih naroda, čak i deca. Posebnu golgotu prošli su srpski mališani sa kozarskog i potkozarskog područja. Cele porodice iz krajiške oblasti u današnjoj BiH, ali i iz većinskih srpskih delova u tadašnjoj NDH, zbrisane su sa lica zemlje ili su rasturene.
Decenijama nakon završetka rata preživeli su tražili jedni druge i uspostavljali kontakte.
Ustaški genocid nad Srbima, Jevrejima i Romima
Genocid koji su provodile ustaše, mahom nad Srbima, te Jevrejima i Romima i načini mučenja i ubijanja ljudi šokirali su čak i nemačke okupatore, što se vidi iz istorijske građe - svedočenja i pisama nadležnih oficira komandama.
NDH je bila puna logora: Jasenovac, Vila Luburić, Danica, Livno, Donja Gradina, Đakovo, Gospić, Jadovno, Jastrebarsko, Kerestinec, Kruščica, Lepoglava, Lobor, Pag, Stara Gradiška, Stupačinovo, Tenja, Caprag.....
Ante Pavelić, poglavnik NDH, bio je fašistički političar i ratni zločinac. Osnovao je i vodio ustaški pokret. Posle nacističke okupacije Jugoslavije postavljen je na čelo NDH. Posle poraza u ratu Pavelić je pobegao u inostranstvo. Umro je u Madridu 1959. od rana zadobijenih u atentatu dve godine ranije. Vojni sud SFR Jugoslavije osudio ga je u odsustvu za ratne zločine.
Jedan od najžešćih zagovornika progona Srba bio je Mile Budak, ministar obrazovanja i vere u NDH. Nakon javno izrečenih stavova o srpskom narodu - pokatoličavanje, proterivanje i ubijanje Srba postaje nacionalna politika. Kasnije je postao ministar inostranih poslova i hrvatski ambasador u nacističkoj Nemačkoj.
Nakon što je NDH prestala da postoji u maju 1945. godine, partizani su zarobili Budaka. Posle suđenja streljan je u Maksimirskoj šumi.
Početkom devedesetih godina prošlog veka, nakon osamostaljivanja Hrvatske, mnoge ulice u raznim gradovima nosile su Budakovo ime, a neka pozorišta u Hrvatskoj igrala su njegove komade.
Vrhovni nadzor nad svim logorima u Jasenovcu Pavelić je poverio Vjekoslavu - Maksu Luburiću. Za sav svoj rad Luburić je bio samo njemu odgovoran. Pavelić je visoko cenio njegove "ustaške sposobnosti", pa ga je konačno imenovao za ustaškog generala. Luburić je, prema svedočenjima, dolazio u Jasenovac dva do tri puta mesečno, ali je za to vreme počinio mnoge zločine.
Oktobra 1942. Luburić je u Jasenovcu priredio svečanost i ustašama podelio zlatne i srebrne medalje koje im je Pavelić namenio kao nagradu "za zasluge". Na tom "banketu" Luburić je održao govor i, prema iskazu jednog svedoka, rekao doslovno:
".. I tako smo u ovoj godini u Jasenovcu poklali više ljudi nego Osmanlijsko carstvo za celo vreme boravka Turaka u Evropi".
Nemci su ga okarakterisali kao "ekstremnog sadistu" i "mentalnog bolesnika". On je stvorio sistem koncentracionih logora "Jasenovac". Nada Tanić - Luburić, njegova polusestra, bila je zadužena za ženski logor "Nova Gradiška". Kasnije se udala za Luburićevog štićenika Dinka Šakića, takođe ratnog zločinca.
Jedno od naužasnijih mučilišta bila je tzv. "Luburića kuća" u Sarajevu. Tu su ubijani mahom Srbi, ali i svi oni koji bi se zamerili Luburiću. Maks Luburić pobegao je iz NDH preko Austrije u Španiju. Ubijen je u atentatu koji je, navodno, izvrišila tajna služba SFRJ.
"Pacovski kanali"
Celokupni vrh ustaške NDH pobegao je nakon sloma nacizma. Mnogi istoričari iznosili su dokaze o tzv. "pacovskim kanalima", kojima su neki vatikanski velikodostojnici pomagali ustaškim političkim i vojnim funkcionerima da se sklone u svet.
Prvi predsednik Hrvatske nakon njene secesije i osamostaljenja Franjo Tuđman izjavio je da je "NDH bila izraz povesnih težlji hrvatskog naroda", te da je "sretan što mu žena nije Srpkinja, ni Jevrejka".
NDH spada u najužasnije tvorevine nacističkih vlasti u Evropi tokom Drugog svetskog rata.
