Dnevni avaz: Amerika finansira veliku Albaniju
Američki projekt stvaranja velike Albanije zapravo se polako diplomatskim i vojnim sredstvima realizuje već dugi niz godina, piše list Slobodna Dalmacija.
- Nezaustavljivo je ujedinjenje Albanaca - izjavio je u Tirani albanski premijer Sali Beriša, što je u nekim regionalnim medijima popraćeno kao nova najava projekta velike Albanije. O takvoj ideji raspravljalo se, naime, i tokom nedavnog obeležavanja stote godišnjice od osnivanja albanske države, koja je bučno proslavljena u Tirani, ali i u Prištini, Skoplju...
Još krajem 2010. Koča Danaj, direktor Instituta za regionalne prognoze i savetnik trojice albanskih premijera, rekao je kako bi 2013. godine mirnim putem trebalo da se oformi nova albanska država koja bi okupila albanske teritorije. Dok neki analitičari tvrde da je nova albanska država realan projekt koji kod nekih budi strahove i može da donese nove tenzije, drugi navode da su Berišine reči potpuno pogrešno interpretirane.
Mogu li se očekivati nemiri?
- Ne očekujem nemire. Naime, vođe Albanskog nacionalnog pokreta ovih dana izjavljuju da su SAD i Rusija dogovorili prekrajanje granica na način da će se Preševo, Kosovo, verujem i deo Makedonije kao i Crne Gore, naći u okviru velike Albanije. Ja im doista verujem jer se već odavno nova konfiguracija prostora bivše Jugoslavije provodi putem dvaju integracijskih procesa: pridruživanja regije NATO-u i Evropskoj uniji. Nacionalne države gube smisao, globalni akteri napreduju kroz projekt širenja demokratije, ljudskih prava i slobodnog tržišta koji podrazumeva globalizovanu bedu regije. Nove države potpuno su zavisne o stranom kapitalu, ovih dana vidimo hrvatsku Vladu kao odlikaše koji provode sve što strani akteri narede.
- Američki projekt stvaranja velike Albanije zapravo se polako diplomatskim i vojnim sredstvima realizuje već dugi niz godina. Postoji istorija američkog angažovanja u regiji, ali kada je reč o ovom projektu, treba podsetiti na nekoliko ključnih tačaka. To je američko, NATO-ovo bombardovanje Srbije 1999. godine, nakon čega je NATO na Kosovu rasporedio 50.000 dobro naoružanih vojnika.
- Tu je i Ohridski sporazum, projekt SAD-a, kojim je započet proces političkog reformiranja Makedonije kroz ustavne izmene i usvajanje niza novih zakona koji su osigurali znatno veća prava makedonskim Albancima. Treća ključna tačka je američka podrška nezavisnosti Crne Gore i Kosova čime je oslabljena Srbija, izvršena njena dekompozicija i time je uspostavljena regionalna ravnoteža. Američka politika je ovim vojno-diplomatskim angažmanom pripremila projekt velike Albanije - kazala je dr. Jadranka Polović.
Politikolog iz Splita ukazuje na značenje Kosova kao dela jugoistoka Evrope.
- Jugoistok Evrope, jednako kao i u prošlosti, i danas ima važno geopolitičko, geoekonomsko i geostrateško značenje koje određuje političku budućnost regije. Povezan s Mediteranom, Bliskim istokom, područjem Kavkaza i srednje Azije, ali i Podunavljem i srednjom Evropom, oduvek je bio predmet interesa velikih sila. Zbog rastućeg značenja energenata u geopolitici 21. veka, ovaj prostor, koji premrežavaju važne tranzitne rute, postaje prostor snažnog nadmetanja globalnih centara moći. Naime, jugoistok Evrope najkraći je tranzitni put između zapadne Evrope i naftom i plinom bogatog područja srednje Azije i kaspijskog bazena te kao takav svojom prohodnošću postaje delom “nove velike geopolitičke igre”, odnosno prostor na kojem rivaliziraju interesi SAD-a, Evrope, Rusije i Turske - istakla je dr. Polović.
Hrvatski politikolog dodaje kako projekt uspostavljanja američke dominacije u Evroaziji počinje zapravo na jugoistoku Evrope s Albanijom, a završava u Kini. Sjedinjene Američke Države svoju geostrategiju prema srednjoj Aziji oslanjaju na mrežu proameričkih država na jugoistoku Europe - Makedoniju, Albaniju, Rumuniju, Bugarsku, Tursku i Grčku, u najnovijem kontekstu i Kosovo, kao i zemlje kaspijske regije - Azerbajdžan i Uzbekistan, ali i Gruziju i Ukrajinu, na koje se, kako kaže, širi zloćudna strategija unifikacije, amerikanizacije sveta.
- Upravo je primer Kosova kao nove države stvorene uz upotrebu američkih političkih instrumenata postao pokazatelj nastavka američke dominacije u regiji i nastojanja da se održi američko unipolarno vođstvo ne samo na jugoistoku Evrope, nego i šire na prostoru Evroazije - ocenila je dr. Polović, dodajući kako Kosovo ostaje američki primer u svladavanju pravila demokracije, usvajanja lekcija slobodnog tržišta i otvaranja stranim investitorima.
- Američka politika drma svim projektima na Kosovu. Sramota je da američki dužnici koji su tukli Srbiju sada privatizuju najvitalnije delove kosovske ekonomije - rekla je dr. Polović.
