Ekonomske krize u Turskoj i Argentini: Hoće li se "zaraza" raširiti?
Ekonomske krize u Turskoj i Argentini pokrenule su rasprave o širenju "zaraze", odnosno opasnosti da se finansijski problemi u jednoj zemlji preliju i na druge.
Turska se trenutno bori s padom valute i pogoršanjem odnosa sa SAD, dok je kriza u Argentini primorala tamošnju vladu da najavi mere štednje i da od Međunarodnog monetarnog fonda (MMF) zatraži raniju isplatu sredstava iz dogovorenog zajma u visini od 50 milijardi dolara, prenosi BBC.
Oštar pad vrednosti turske lire i argentinskog pezosa podgrejali su strahovanja da će sve valute, od Južnoafričke Republike do Rusije, slediti isti trend. U Aziji, indijska valuta rupija i indonežanska valuta istog imena već su pogođene.
Ali, da li bi azijske ekonomije trebalo da strahuju?
Jednostavno rečeno, širenje krize je automatski proces, jer ekonomski problemi u jednoj zemlji podstiču ulagače da prodaju imovinu u ekonomijama sa sličnim rizicima. U globalizovanom svetu, kriza u jednoj zemlji može brzo da se proširi na druge putem trgovinskih veza ili bankarskih pozajmica.
Kada jedna ekonomija počne da posrće, kompanije obično smanjuju proizvodnju, a zatim i broj radnih mesta. Kao rezultat toga, građani imaju manje novca za potrošnju na robu, uključujući i onu iz uvoza, što je loša vest za globalne kompanije koje izvoze značajne količine u tu zemlju.
Tokom ekonomskih kriza, ulagači su skloni prodaji rizičnije imovine, kao što su valute ili deonice na tržištima u razvoju, i zadržavanju onih sigurnijih, kao što su američki dolar ili državne obveznice koju su izdale velike ekonomije.
Viši ekonomista Kapital ekonomiksa, Džulijan Evans-Pričard, kaže da su zemlje koje se oslanjaju na novac iz inostranstva i imaju inostrane prilive novca na svoja tržišta deonica i obveznica, posebno izložene riziku "zaraze".
Ako kriza utiče i na slabljenje domaće valute, troškovi uvoza rastu, što dodatno šteti potražnji. Međutim, Džozef Gagnon iz Peterson instituta za međunarodnu ekonomiju sa sedištem u Vašingtonu tvrdi da Azija ima "vrlo slabe trgovinske veze" sa Argentinom i Turskom, "tako da nema previše razloga za brigu".
Glavni ekonomista analitičke kuće IHS Markit za azijsko-pacifički region, Radživ Bisvas, takođe smatra da su trgovinski odnosi s Turskom malo verovatan kanal za prelivanje krize na Aziju, s obzirom da se taj region mnogo više oslanja na velike ekonomije poput Kine, Evrope i SAD.
"Značajnija zabrinutost za zemlje Azije i Pacifika bi bila ako bi ekonomska kriza u Turskoj rezultirala prelivanjem krize na valute i deonice tržišta u razvoju, što bi potencijalno moglo podstaći značajan odliv kapitala s tih tržišta", kazao je on.
