Stravični zločini Austrougara nad srpskim civilima
Na teritoriji Mačve, Jadra, Rađevine, Pocerine, austrougarski vojnici su u leto 1914. godine počinili užasne zločine nad civilima - ubijeno je 1.253 lica, među kojima 288 žena i 77 dece od jedne do deset godina.
Posle poraza na Ceru, srpska vojska je goneći austrougarsku vojsku u oslobođenim selima Mačve nailazila na stravične zločine.
"Vlada Kraljevine Srbije pozvala je u Srbiju najpoznatije evropske kriminologe i patologe, a najčuveniji među njima bio je cenjeni švajcarski kriminolog Arčibald Rajs", podsetila je profesor Filozofskog fakulteta Mira Radojević u dokumentarnom filmu Radio - televizije Srbije "Srbija u Velikom ratu".
Arčibald Rajs je u Mačvi obišao poprišta zločina i razgovarao sa preživelim meštanima, sa austrougarskim ratnim zarobljenicima, sa srpskim vojnicima, oficirima i sistematski popisao broj žrtava, starost i način na koji su bile ubijene.
Zabeležio je da su ljudi ubijani na najsurovije načine: bili su razpeti konjima, izbodeni bajonetima, spaljivani u školama, pečeni na ražnju... Rajs je zabeležio i slučaj da je tromesečna beba bačena izgladnelim svinjama.
"Došao je do podatka da su tada ubijena 1.253 lica, a među njima 288 žena, 77 dece od jedne godine do deset godina, 62 dece uzrasta od deset do petnaest godina", navodi profesor Filozofskog fakulteta Miloš Ković i dodaje da ovom broju žrtava treba pridružiti i 554 nestalih koji su odvedeni preko Drine i nikada se nisu vratili.
Trupe koje su počinile zločine najvećim delom su se sastojale od Južnih Slovena, ali užasne zločine počinili su i pripadnici Druge armije u Šapcu, koji su mobilisani na teritoriji Mađarske.
Iz pravca BiH, preko Drine u Srbiju su napredovale dve austrougarske armije - koje su činili 13. zagrebački korpus (popunjen Hrvatima i Krajiškim Srbima), 8. praški korpus (Česi), 15. sarajevski (Bošnjaci) i 16. duborvački korpus (Hrvati).
Oni su prešli Drinu i napredovali kroz Mačvu, Jadar i Rađevinu, a Savu kod Šapca prešla je Druga armija mobilisana na prostoru Ugarske (pretežno Mađari).
"Koje od ovih jedinica su počinile zločine teško je reći. Švajcarski patolog Arčibald Rajs zabeležio je da su najgori bili Hrvati i Mađari", rekao je profesor istorije na Filozovskom fakultetu u Beogradu Miloš Ković.
