Procesi katoličenja i islamizacije, kao oblici uništavanja Srba, na prostorima Hercegovine, djedovine Svetog Save, datiraju nekoliko vjekova, a nažalost i danas traju, možda intenzivnije i beskrupuloznije nego ikada. Zanimljivo je istaći da do 1914. godine i katolici i pravoslavci u Hercegovini slave krsnu slavu i to najčešće zajedno, jer su i običaji slavljenja bili potpuno identični. To govori da su oni u Hercegovini ne tako davno bili jedan narod – Srbi, koji su imali – slavu kao obred jedne manje organizacije, plemena , porodice. Ti katolici su znali kada su prešli sa pravoslavlja i postali konvertiti. Godine 1914. katolička crkva je u Austrougarskoj zabranila da katolici slave krsnu slavu, pogotovo zajedno sa pravoslavcima i tako ubrzala proces razdvajanja jednog istog naroda. Konvertite su odvojili od srpskog porijekla i svojih rođaka. Slijed burnih istorijskih događaja, I. i II. svjetski rat, kao i ovaj posljednji pokazali su da su upravo oni bili najstrašniji ust,aški koljači, koji kao da su se svetili svojoj donedavnoj braći zbog činjenice da su i jedni i drugi znali da su oni dali "vjeru za večeru".I austrougarska vlast i katolička crkva su znali da je krsna slava onaj dio hrišćanstva, koji bitno utiče na sprječavanje vjerske homogenosti i to one apsolutne koja je karakteristična za rimokatolicizam. I ako se može u nečemu tražiti korijen tradicionalne srpske ne nesloge, nego neke vrste labavog vjerskog i nacionalnog jedinstva, poređeno sa totalitarnom monolitnošću savremenih zapadnih nacija, njegov je znak upravo krsna slava. Ona ima svoj značaj u objedinjavanju plemena i bratstva, kao oblika zajednice, ali isto tako onemogućava jače i jedinstvenije stvaranje germanski homogene nacije. Poseban oblik genocida nad Srbima u II. svjetskom ratu, kao i u ovom, je ub,ijanje na krsnu slavu. U toku II. svjetskog rata ust,aše i muslimani, kao i Cigani organizovano su vršili istr,ebljenje Srba u Hercegovini, Bosni, Krajini, Lici, Kordunu, Baniji. Međutim njima nije bilo dovoljno fizička likvidacija, nego je njihov zločin išao do te preciznosti da su birali i vrijeme kada će to učiniti, a da Srbinu bude što teže. Srbi jedini na svijetu slave krsnu slavu; ona je za Srbina pravoslavca najveći i najdraži praznik pored Vaskrsa i Božića. Tog dana je gazda-domaćin na nogama, jer poziva sveštenika i sebi najdraže goste i prijatelje da sa njima obilježi veliki praznik, kroz koji drugi poznaju i njega i njegovu porodicu kroz vjekove, a on se kroz njega sjeća svojih predaka i svog porijekla.Prvih dana rata, od aprila 1941. godine pa do početka marta 1942. godine, srpski narod u Hercegovini je jedinstven oslobodilački korpus u borbi protiv ust,aškog pokreta Ante Pavelića i Nezavisne Države Hrvatske, protiv ust,aškog zločina i kl,anja. Tih dana, kao i danas, u Hercegovini su na jednoj strani ostaci nezak,lanog srpskog naroda, koji spašava svoju nejač, žene i starce, a na drugoj strani su ust,aše: Hrvati, njihovo "cvijeće" muslimani, kao i jedan broj Cigana koji procentualno nijesu na prvom mjestu po zločinima, ali po metodama u njihovom vršenju ne zaostaju za drugima. Us,taše kreću u svoju zločinačku misiju po Hercegovini, ali ne zato, kako reče veliki Dučić "što su hrabri, nego zato što stida nemaju". Najveći pokolji i zločini u Hercegovini počinjeni su u veoma kratkom roku, od maja 1941. do jula 1942. godine. U tom periodu nosioci ust,aške vlasti i us,taška krvoločna rulja natrpali su živim i ub,ijenim Srbima mnoga rječna korita i virove, mnoge logore, kao i bezbroj jama, pećina, rupa, prla i drugih stratišta. Trebinje i njegova okolina doživljava Golgotu, veću od one kada su od strane Austrijanaca u samom gradu 1914. godine ub,ijena 82 najuglednija Srbina ovog grada. Us,taše 1941. godine najuglednijim Srbima pune jame Pridvoricu, Ržanji Do, Bivolje Brdo, Kapavicu, a selo Čavaš biva prostor na kome je izvršen apsolutni genocid, ub,ijeno je 108 Srba, tačno onoliko koliko ih je to selo i imalo. Zatim us,taše pune Srbima jame u Vidovom Polju, Pješivcu, Gavranici; Srbi se zvjerski ub,ijaju i bacaju u jamu kraj sela Šurmanci, zvanu Golubinka, dubokoj preko 100 metara.