Džinovska ozonska rupa se najzad smanjuje: Šta je dovelo do toga?
Iz američke svemirske agencije NASA stigla je retko dobra klimatska vest, a to je da se džinovska rupa u Zemljinom ozonskom omotaču smanjuje i najmanja je od 1988.
Ove godine rupa je bila najveća u septembru, kada je bila široka oko 20 miliona kvadratnih kilometara, što je dva i po puta veća površina od Sjedinjenih Država, preneo je “Vašington post”.
Tada je, ipak, bila za 3 miliona kvadratnih kilometara manja od prošle godine, a od tada se još smanjila.
Ova dobra vest pojavljuje se 30 godina nakon što je otkrivena ozonska rupa, čije otkriće je dovelo do Montrealskog protokola 1987.
Vremenski uslovi u stratosferi zaslužni su za ovo smanjenje ozonske rupe, a oni su topliiji nego ikad. Naučnici navode da topao vazduh odbija hemikalije poput hlora i broma koje uništavaju ozonski omotač.
Vremenski uslovi iznad Antarktika bili su slabiji, što je dovelo do toplijih temperature koje su usporile gubitak ozona.
Pol Njumen, šef naučnog tima za Zemlju u NASA-inom Centru za svemirske letove Godard u Grinbeltu u Merilendu kaže da je to poput uragana - nekih godina ima malo onih koji dođu do obale a ovo je godina u kojoj vremenski uslovi dovode do poboljšanja formacije ozona.
Naučnici Ujedinjenih nacija pripisali su oporavak ozonskog omotača 2014. izbacivanju iz upotrebe hemikalija koje se koriste za frižidere i klima uređaje krajem '80-tih. Hloroflourougljenik, međutim, ima dug vek i moći će se naći kako pluta u atmosferi 100 godina od sada, kažu naučnici.
Oni su predvideli da se ozonski omotač neće vratiti na stanje pre '80-tih do 2070.
U junu su naučnici identifikovali moguću pretnju oporavku ozona a to je dihlorometan, industrijska hemikalija čije se prisustvo u atmosferi tokom proteklih 10 godina udvostručilo. Ako njena koncentracija nastavi da raste, to bi moglo odložiti oporavak ozona iznad Antarktika za 30 godina.
Uništenje ozonskog omotača uglavnom se odvija iznad Antarktika i posebno ugrožava stanovnike južne hemisfere. Ozon, bezbojni gas, štiti Zemlju od štetnog ultraljubičastog zračenja koje uzrokuje rak kože, ometa rast biljaka i drugo, podsećaju naučnici.
