Kako su gradovi u Srbiji dobili imena?
Gradovi najzanimljivijih imena u Srbiji uglavnom su nazivani po vladarima, svecima, ali i anegdotama njihovih stanovnika.
Novi Sad
Grad osnovan na zalasku 1694. godine, ranije je nosio imena Racka varoš (Ratzen Stadt, Ratzenstatt) i Petrovaradinski šanac (Peterwardeiner Schantz), a od 1748. on je Novi Sad (Neoplanta, Neusatz, Ujvidek). Na svim ovim jezicima, on znači isto – "novi zasad".
Vladičin Han
Po predanju, ovaj grad dobio je ime po usamljenom hanu koji se nalazio na "carskom drumu", u ataru sela Kalimance. Reč je o kući koju je, prema podacima publicist Tatomira P. Vukanovića, polovino 19.X veka podigao Stefan Grk. On je, dok je bežao od Turaka, sagradio han za prihvat karavana, ali i kako bi sam imao utočište. Kasnije je ovu kuću prodao skopskom mitropolitu i vladici Pajsiju, po kojem je han nazvan Vladičin han. Oko hana je, potom, formirano naselje, koje je ime dobilo po ovoj kući.
Inače, reč je o "mladom" gradu – ono je prvi put pomenuto u pisanim izvorima tek pre oko 120 godina.
Zrenjanin
Oko šest stotina godina, ovaj grad je nosio ime Bečkerek, koji se upotrebljavao od prvih pisanih tragova o ovom naselju. Kako se navodi na zvaničnoj internet prezentaciji ovog grada, "ne postoje verodostojna objašnjenja o poreklu i značenju imena Bečkerek, koje se izgovaralo u raznim varijantama". Neki istoriografi izvode reč iz izmena naroda Pečeneza, istoričar Sentklarai tvrdi da je osnivač ovog naselja pleme Beče i Gregor, a turski putopisac Evlija Čelebija opisuje naselje kao "Beš Telek" (pet dinja - pet poluostrva između begejskih meandara na kojima se razvilo naselje).
Zrenjanin je 1935. ime promenio u Petrovgrad – po kralju Petru Prvom Karađorđeviću, a tokom Drugog svetskog rata je nemačka okupaciona vlast vratila gradu ime Bečkerek i dodala reč "Veliki". Ipak, drugog oktobra 1946. godine, na dvogodišnjicu oslobođenja, grad je dobio ime Zrenjanin, po revolucionaru i narodnom heroju Žarku Zrenjaninu.
Kragujevac
Ovaj grad se prvi put spominje u turskom popisnom defteru iz 1476. godine, i to kao "Kragujofča" – bivši trg na kojem su 32 kuće. Uglavnom se smatra da je dobio ime po kraguju, vrsti jastreba koja se u srednjem veku koristila za lov. Ova ptica je danas centralni simbol grba grada Kragujevca.
Leskovac
Kako kaže legenda, u blizini mesta na kojem se danas nalazi ovaj grad, nalazilo se brdo ispod kojeg se nalazilo jezero. Kada je ono presušilo, ostala je samo leska, biljka čiji je plod lešnik, te je grad pre šest vekova nazvan po njoj. Ipak, u vreme vladavine Osmanlija, Leskovac je nazivan Hisar – što na turskom znači "tvrđava".
Mladenovac
Po legendi, oko dva veka pre Kosovske bitke, u ovaj deo današnje Srbije sa svojom dvojicom braće se doselio mladić s Kosova po imenu Mladen. Oni su odlučili da ostanu na ovom tlu, te su po braći nastali toponimi Mladenovac (po Mladenu), Vlaška (po Vlajku) i Rajkovac (po Rajku).
Aranđelovac
Tlo na kojem se nalazi ovaj grad nekada je pripadao selu Vrbica, a s obzirom na to da je knez Miloš Obrenović često boravio u lečilištu Bukovičke banje, vladar je rešio da u Vrbici podigne crkvu u čast Svetom Arhanđelu Gavrilu i da od jednog dela Vrbica i dela Bukovika napravi varošicu koja će biti nazvana po ovom svecu.
Užice
Mnogo toga u vezi sa istorijom Užica još uvek nije razjašnjeno, ali je jedno sigurno – ovaj grad nosi isto ime već najmanje sedam stotina godina. U jednom dubrovačkom dokumentu iz 1329. godine, pominje se kao Vsice, a o tome kako je dobio ime postoje brojne legende.
Po jednoj od njih, oni koji su se protivili Turcima bili su ograđivani, odnosno "vođeni u žice", ali po njoj grad nije postojao (makar pod tim imenom) pre dolaska Osmanlija. Po drugoj legendi, u ovom gradu su izrađivana mala užad – "užice", pa ga je nazvao narod po njemu. Treća legenda govori o anegdoti nekadašnjih Užičana koji su se odlobodili lopova i čuli njihovo "Vala, braćo, nećemo ti nikad više u žice".
Četvrta je možda i najrealnija: po njoj je grad nazvan po uskim i dugačkim njivama koje su se nazivale "užicama".
