Srbija se oprostila od patrijarha

Srbija se u četvrtak oprostila od Njegove svetosti patrijarha Pavla. Poglavara Srpske pravoslavne crkve ispratilo je gotovo milion ljudi koji su se dostojanstveno kretali u koloni od Saborne crkve prema Hramu svetog Save, gde je služeno opelo, i time odali poslednju poštu verskom vođi koji je zbog svoje skromnosti i monaške predanosti nazivan i "svecem koji hoda".

U porti manastira Rakovica, gde je partijarh kasnije sahranjen, građani su se od jutarnjih sati skupljali da odaju poštu, paleći sveće za pokoj duše. U ovom manastiru liturgiju je ujutru služio episkop lipljanski Teodosije, a građani koji su prisustvovali liturgiji ostali su u porti kako bi prisustvovali poslednjem ispraćaju srpskog patrijarha.

Iz manastira Rakovica donosimo nekoliko ekskluzivnih snimaka našeg fotoreportera M. Todorovića:

Poslednji prolazak Njegove svetosti kroz Beograd počeo je od Saborne crkve, a završen je ulaskom u portu manastira Rakovica, gde je sahranjen oko 13 sati u porti pored prvog patrijarha obnovljene patrijaršije SPC Dimitrija koji je stolovao od 1920. do 1930. godine. Prema odluci Odbora za sahranu, poslednji čin sahrane u porti crkve Svetih arhangela Mihaila i Gavrila, obavljen je bez prisustva javnosti i medija, a na opelu su pred odrom govorili patrijarh vaseljenski Vartolomej i mitropolit Amfilohije.

Kovčeg sa patrijarhovim posmrtnim ostacima je u pratnji crkvenih velikodostojnika do manastira Rakovica došao preko Bulevara oslobođenja, Autokomande, Trošarine i potom ulicama Crnotravskom, Borskom, Miška Kranjca i Patrijarha Dimitrija, i to od Hrama svetog Save, gde je održano opelo.

Opelo ispred hrama Svetog Save

Opelo ispred Hrama koje je počelo u 11 sati služili su patrijarh vaseljenski Vartolomej i čuvar trona SPC mitropolit Amfilohije sa episkopima i sveštenstvom. Molitvu za pokoj duše patrijarha Pavla sasluživali su i poglavari drugih pravoslavnih crkava - patrijarh Rumunske pravoslavne crkve Danilo, arhiepiskop Albanske pravoslavne crkve Anastasios i mitropolit Pravoslavne crkve čeških zemalja i Slovačke Hristifor.
U ophodu oko Hrama pronet je odar, otvoreni kovčeg sa patrijarhovim posmrtnim ostacima, a lice mu je bilo pokriveno zelenom svilom.
U opelu su činodejstvovali i mitropoliti Ruske pravoslavne crkve, minski i slucki Filaret, Jerusalimske patrijaršije Isahije, Aleksandrijske patrijaršije Petar i Gruzijske patrijaršije mitropolit Gerasim, a u ime Atinske i Kiparske arhiepiskopije mitropoliti Elasonosa Vasilije i Pafosa Georgije.
Zvaničnu delegaciju Svete gore Atoske čine iguman Svetog manastira Pantokratora, arhimandrit Gavrilo, iguman Svetog manastira Filoteja, arhimandrit Nikodim i jeromonah Serafim Hilandarac.
Američku pravoslavnu crkvu predstavljali su episkop Kvebeka Irinej i arhimandrit Zakhej, a Konferenciju evropskih crkava generalni sekretar Kolin Vilijams.

Pogrebna povorka

Otvoreni kovčeg sa telom patrijarha iz Saborne crkve iznet je nešto pre 10 sati. Kovčeg su izneli episkopi SPC. Ispred crkve je već bila formirana povorka koju su predvodili crkveni velikodostojnici. Desetine hiljada građana od jutra je bilo okupljeno ispred crkve i u okolnim ulicama.
Izlazak iz hrama patrijarha Pavla čiji su zemni ostaci, od dana upokojenja, bili izloženi na celivanje vernicima, ispraćen je zvonima sabornog hrama, a u pratnji su bili i pripadnici garde Vojske Srbije i andarmerije u svečanim uniformama. Na čelu povorke nošeni su krst Patrijaršije SPC, crkvene zastave, a odmah iza njih išao je patrijarhov praunuk Mihailo Vukoičić, čije je crkveno ime Dušan, kojim ga je pradeda uvek oslovljavao. Pored krsta nošena je patrijarhova bela pana, a sa strane su išle devojke u narodnim nošnjama.
Pogrebna molitvena povorka išla je ulicama kneza Sime Markovića, Pop Lukinom i Brankovom do Zelenog venca. Na Terazijama je povorka nakratko zaustavljena da bi se služio pomen, a zatim je nastavljena ulicom Kralja Milana, pa Slavijom. Pogrebna kola su se zaustavila u blizini Narodne biblioteke, odakle je kovčeg sa telom patrijarha Pavla prenet na plato ispred Spomen-hrama na Vračaru.
Sastavni deo povorke bili su i horovi, koji su pevali "Svjati Bože". Zvona sa Saborne crkve oglašavala su se sve vreme.
U povorci je, osim pomenutih, bio i arhiepiskop Bijalstoka i Edanska Jakov u ime Poljske pravoslavne crkve.

Mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije predvodi liturgiju za pokoj duše patrijarha srpskog Pavla u Sabornoj crkvi u Beogradu

Liturgija u Sabornoj crkvi

U beogradskoj Sabornoj crkvi, pred odrom patrijarha srpskog Pavla, pored koje je prošlo više od pola miliona ljudi prethodnih dana, služena je zaupokojena liturgija koju je predvodio Njegova svetost patrijarh vaseljenski Vartolomej, uz sasluženje mitropolita Amfilohija. Liturgiju, koja je počela u 7.30, služili su i svi arhijereji SPC iz zemlje i veliki broj iz rasejanja.
Liturgiji je prisustvovao i veliki broj vernika, brojni državnici i visoke crkvene i verske delegacije iz zemlje i inostranstva.

Srpski zvaničnici na čelu sa predsednikom Tadićem i crnogorski predsednik Filip Vujanović na sahrani patrijarha srpskog Pavla

Zvaničnici iz zemlje i inostranstva

Na Svetosavskom platou opelu su prisustvovali predsednik Crne Gore Filip Vujanović, predsednik Makedonije Đorđe Ivanov, zamenik ministra spoljnih poslova Grčke Dimitris Drucas, premijer RS Milorad Dodik, Nebojša Radmanović, kao i Nikola Špirić, predsedavajući Saveta ministara BiH.
Opelu su prisustvovali i nadbiskup Stanislav Hočevar, muftija Islamske zajednice Srbije Adem Zilkić, predstvanik Vatikana kardinal Anđelo Sodano. Prisutni su bili i potpredsednik Vlade Bugarske Cvetan Cvetanov, predstavnici Ministarstva spoljnih poslova Kipra, zatim Budimir Lončar i Siniša Tatalović, savetnici predsednika Hrvatske Stjepana Mesića, kao i delegacija slovenačke Vlade i predstavnici diplomatskog kora.
Od domaćih zvaničnika, opelu su prisustvovali predsednik Srbije Boris Tadić, premijer Mirko Cvetković, stotinak poslanika Skupštine Srbije iz svih parlamentarnih stranaka, kao i ministri koji su se peške iz Vlade Srbije uputili ka Svetosavskom platou.
Ispred Hrama bili su porodica Karađorđević, gradonačelnik Beograda Dragan Đilas, predsednica Skupštine Srbije Slavica Đukić-Dejanović i drugi.

Patrijarhova sinovica stigla iz Minhena

Tuga za deda-stricem: Nada Knežević

Sahrani partijarha Pavla prisustvovali su i članovi njegove familije. Mladi Mihailo Vukoičić, sin patrijarhove unuke Snežane Milković, nosio je krst.

“Ukazana mi je velika čast da ponesem krst svome pradedi“, rekao je Miahilo, koga je pradeda uvek zvao po njegovom crkvenom imenu Dušan.

Krst je od Hrama svetog Save preuzeo upravnik patrijaršijske štamparije Gradimir Stanić, lični stipendista patrijarha tokom školovanja u Prizrenskoj bogosloviji, i nosio ga do manastira Rakovica.

U Beograd je u četvrtak ujutru došla i patrijarhova sinovica Nada Knežević iz Minhena. Osamnaestogodišnjem Nikoli Stojčeviću je u Sabornoj crkvi pozlilo, pa su ga izveli napolje, dok se njegov otac Dušan nije osećao dobro još od prethodnog dana kada je došao u Beograd iz Hamburga. On je, ipak, uspeo da uđe u crkvu i celiva svog dedu-strica. Nažalost, zbog zdravstvenog stanja nije mogao da prisustvuje sahrani.

Pored potomaka patrijarhovog rođenog brata Dušana, od gospodina Pavla su se oprostili i na večni počinak Njegovu svetost ispratili i potomci njegovog rođaka Lazara Okrajnova, železničkog činovnika, kod koga je patrijarh živeo u ranoj mladosti dok je u Tuzli učio nižu gimnaziju, pre Drugog svetskog rata.

Sinovica Nada i unuka Snežana u četvrtak uveče su upriličile porodično okupljanje za sve članove prodice pokojnog patrijarha, za kojim je, zajedno s njima, juče plakala čitava Srbija.