Sahrana patrijarha u četvrtak

Poglavar Srpske pravoslavne crkve, patrijarh Pavle preminuo je u nedelju ujutru u 96. godini na Vojno-medicinskoj akademiji u Beogradu. Opelo će biti služeno u četvrtak u hramu Svetog Save na Vračaru a sahrana preminulog poglavara SPC biće istog dana u manastiru Rakovica.

Odlukom Sinoda srpske pravoslavne crkve do izbora novog patrijarha, tu dužnost će obavljati mitropolit crnogorsko primorski Amfilohije.

Vlada Srbije proglasila je 16, 17. i 18. novembar danima žalosti povodom smrti patrijarha Pavla.

Molitva

Zaupokojenu molitvu povodom smrti patrijarha Pavla, koji je preminuo u snu, u Sabornoj crkvi je služio vikarni episkop Atanasije Hvostanski. Kovčeg sa telom srpskog patrijarha u Sabornu crkvu uneli su sveštenici SPC.

Molitvi pored srpskog predsednika Borisa Tadića prisustvovao je i mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije. Prema pravoslavnom običaju, molitva se služi pred otvorenim kovčegom sa telom patrijarha Pavla. Molitva će biti služena neprekidno, uključujući i svenoćno bdenje pored njegovog odra u centralnom delu sabornog hrama.

Telo srpskog patrijarha sa VMA, gde se lečio poslednje dve godine, oko 15 sati je dopremljeno u srpsku Patrijaršiju gde je u kapeli Simeona Mirotočivog služen pomen koji je predvodio mitropolit Amfilohije i episkop Atanasije Hvostanski sa sveštenstvom.

Pomenu su prisustvovali i beogradski nadbiskup Stanislav Hočevar, vatikanski nuncije u Beogradu Orlando Antonini i kardinal Franc Rode.

Vest o smrti srpskog patrijarha vernicima je preneo mitropolit Amfilohije Radović na postavljanju kamena temeljca crkve. „Draga braćo i sestre, ovog trenutka smo saznali da se upokojio naš patrijarh Pavle... Jutros se pričestio, naš otac Metodije ga je pričestio i njegovo sveto hristoljubivo srce prestalo je da kuca. Gospod Bog da mu podari Carstvo nebesko“, kazao je jecajući mitropolit Amfilohije.

Mnogobrojni građani odaju poštu patrijarhu   Veliki broj građana večeras odaje poštu upokojenom patrijarhu Pavlu, čiji su posmrtni ostaci u otvorenom odru izloženi u Sabornoj crkvi u Beogradu. Mnogobrojni Beograđani strpljivo i u miru čekaju u redu, koji se proteže od Saborne crkve do Topličinog venca u nameri da se oproste s patrijarhom. U dvorištu hrama okupljeni pale sveće za pokoj duše poglavara Srpske pravoslavne crkve. Obustavljen je saobraćaj u delu Ulice kneza Sime Markovića, u kojoj se nalazi Saborna crkva i zgrada Patrijaršije.

Ustav Srpske pravoslavne crkve predviđa da u slučaju da bude "upražnjen svetosavski tron", sva vlast prelazi na Sveti arhijerejski sinod. Uobičajeno je da žalost u Crkvi traje 40 dana, posle čega se služi četrdesetodnevni pomen, i tek posle toga može da se obavi izbor patrijarha.

Biografija patrijarha Pavla

Patrijarh Pavle (svetovno ime Gojko Stojčević) je rođen 11. septembra 1914. godine u selu Kućanci, srez Donji Miholjac (tada u Austrougarskoj, a sada u Hrvatskoj) u zemljoradničkoj porodici. Gimnaziju je završio u Beogradu, šestorazrednu Bogosloviju u Sarajevu, a Bogoslovski fakultet u Beogradu.

Srpski patrijarh postao je 1990. godine, kada je na tom mestu nasledio patrijarha Germana. Na čelu SPC nalazio se 19 godina, a bio je njen 44. poglavar.

Počeo je sa monaškim životom u manastiru Svete Trojice u Ovčaru i ujedno radi kao veroučitelj deci izbeglicama u Banji Koviljači. Izvesno vreme proveo je u manastiru Vujan. Zamonašio se u manastiru Blagoveštenju 1946. godine, kada je unapređen u čin jerođakona.Od 1949. do 1955. bio je sabrat manastira Rače. Školsku godinu 1950/51. proveo je kao učitelj zamenik u prizrenskoj Bogosloviji Sv. Ćirila i Metodija.
 

Poglavari Srpske pravoslavne crkve Prvi poglavar srpske pravoslavne crkve koji je i izborio njenu nezavisnost bio je arhiepiskop Sveti Sava 1219-1233. godine. Patrijaršija je uspostavljena 1346. godine, a njen prvi poglavar je bio Sveti Joanikije II 1346-1354. godine. U novijoj srpskoj istoriji, od obnavljanja patrijaršije 1920. godine patrijarh Pavle je bio šesti po redu. Pre njega su bili: patrijarh Dimitrije 1920-1930. godine, patrijarh Varnava 1930-1937. godine, patrijarh Gavrilo V 1938-1950. godine, patrijarh Vikentije II 1950-1958. i patrijarh German 1958-1990. godine.

U čin jeromonaha unapređen je 1954., protosinđel je postao 1954, a arhimandrit 1957. Od 1955. do 1957. godine bio je na postdiplomskim studijama na Bogoslovskom fakultetu u Atini. Kao episkop raško-prizrenskog ustoličen je 13. oktobra 1957. godine, u prizrenskoj Sabornoj crkvi.
 

Pokrenuo je 1993. godine u Beogradu Akademiju za umetnosti i konzervaciju, sa nekoliko odseka (ikonopis, freskopis, konzervacija), sledećih godina nastava veronauke je vraćena u škole (2002), kao i Bogoslovski fakultet u okvire Beogradskog univerziteta iz koga su ga komunističke vlasti izbacile 1952. godine.
 

Počasni je doktor Bogoslovskog fakulteta i Akademije Sv. Vladimira u Njujorku. Tokom posete Rusiji u januaru 2002. godine partrijarhu Pavlu su uručene dve značajne nagrade: Međunarodnog fonda za unapređenje jedinstva pravoslavnog naroda i Fonda svetog apostola Andreja prvozvanog.
 

Predsednik nekadašnje SCG Svetozar Marović odlikovao je u septembru 2004. patrijarha Pavla, (na njegov devedesti rođendan), Ordenom Nemanje prvog stepena. Povodom Dana državnosti Srbije, 15. februara 2007. princ Aleksandar Karađorđević dodelio je Partijarhu Pavlu Orden Karađorđeve zvezde prvog stepena. Patrijarhu Pavlu je 2009. dodeljen ruski orden Dostojanstvo.
 

Patrijarh Pavle je 8. oktobra 2008. podneo je molbu Svetom arhijerejskom saboru SPC da mu "zbog zdravstvenih razloga i nemoći" dozvoli da se povuče iz aktivne službe. Molba patrijarha Pavla na Saboru SPC 11. novembra 2008. nije usvojena.
 

Način izbora novog patrijarha Ustav SPC propisuje da patrijarha bira takozvani Izborni sabor u kome su, pored svih vladika, još i dekan Bogoslovskog fakulteta, rektori svih bogoslovija, članovi patrijaršijskog upravnog odbora i igumani većih manastira. Takođe, po Ustavu SPC patrijarh se bira apsolutnom većinom glasova.   Sabor je, međutim, ovaj vekovni način izbora patrijarha promenio i prilikom izbora patrijarha Pavla, naslednika patrijarha Germana, uveo žreb, a takođe i smanjio broj članova Sabora, utvrdivši da samo episkopi mogu birati budućeg patrijarha.   Od kada je patrijarh Pavle smešten na bolničko lečenje na VMA u javnosti se spekulisalo o nekoliko mogućih naslednika.   Prema nekim tvrdnjama najviše šansi za tu titulu imaju mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije Radović, episkop niški Irinej Gavrilović, episkop bački Irinej Bulović, episkop zvorničko-tuzlanski Vasilije Kačavenda i episkop požarevačko-braničevski Ignjatije Midić.   Članovi Sinoda SPC su mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije Radović, episkop niški Irinej, episkop bački Irinej, episkop dalmatinski Fotije, episkop zahumsko-hercegovački Grigorije, a članovi zamenici su episkop žički Hrizostom i bihaćko-petrovački Hrizostom.

Izjave saučešća

 

Povodom smrti patrijarha Pavla saučešće Srpskoj pravoslavnoj crkvi i vernicima uputili su najviši državni funkcioneri, parlamentarne i opozicione političke stranke, predstavnici lokalne vlasti, udruženja i angažovani pojedinci, predstavnici drugih konfesija iz zemlje i iz regiona.
 

Srpski predsednik Boris Tadić izjavio je da je smrt patrijarha Pavla ogroman i nenadoknadiv gubitak za srpski naorod. "Postoje ljudi koji samim činom svog postojanja povezuju čitav narod. Takav je bio patrijarh Pavle", izjavio je Tadić.
 

Premijer Mirko Cvetković je rekao da je smrt patrijarha Pavla tužan događaj za srpski narod i veliki gubitak za Srbiju. „SPC i srpski narod izgubili su mudrog poglavara, koji je vernicima i sveštenstvu i u najtežim vremenima za Srbiju, pokazivao put mira, pravde i ljudskosti", kazao je on.

Moskovska patrijaršija smatra da je smrt patrijarha Pavla "veliki gubitak za vaseljensko pravoslavlje", jer je on bio "istinski pravednik našeg doba, simbol duhovnog jedinstva srpskog naroda i veliki prijatelj Ruske pravoslavne crkve".
 

I predstavnici dve muslimanske verske zajednice u Srbiji uputili su saučešće SPC.
Reis-ul-ulema Islamske zajednice Srbije Adem Zilkić naveo je da su misija patrijarha Pavla i poruke mira koje je upućivao u najtežim trenucima vraćale nadu u bolje sutra i u neophodnost zajedničkog života i tolerancije među različitim narodima i kulturama.

Predsednik Mešihata Islamske zajednice u Srbiji glavni muftija Muamer Zukorlić rekao je da je smrt srpskog patrijarha „nenadoknadiv gubitak za SPC jer je u pitanju čovjek koji je potvrdio dosljednost sopstvenoj duhovnosti i sklad između đela, riječi i uvjerenja, što je rijetkost u savremenom svijetu".

U pravoslavnim crkvama Republike Srpske oglasila su se i posmrtna zvona, dok vernici pale sveće za pokoj duše patrijrha Pavla, koji je jutros preminuo u Vojno medicinskoj bolnici u Beogradu.

 

Izjave saučešća povodom smrti patrijarha Pavla   Povodom smrti srpskog patrijarha Pavla izjave saučešća uputili su i: potpredsednik Vlade Srbije Jovan Krkobabić, ministar spoljnih poslova Srbije Vuk Jeremić, ministar unutrašnjih poslova Srbije Ivica Dačić, ministar odbrane Dragan Šutanovac, ministar kulture i informisanja Nebojša Bradić, ministar prosvete Žarko Obradović, ministar rada i socijalne politike Rasim Ljajić, ministar ekonomije Mlađan Dinkić, ministar trgovine i usluga Slobodan Milosavljević, Ministar za Kosovo i Metohiju Goran Bogdanović, predsednica Skupštine Srbije Slavica Đukić Dejanović, načelnik Generalštaba general-potpukovnik Miloje Miletić predsednik Izvršnog veća Vojvodine Bojan Pajtić, Predsednik Skupštine Vojvodine Šandor Egereši, gradonačelnik Beograda Dragan Đilas, predsednik Skupštine grada Aleksandar Antić, lider SPO-a Vuk Drašković, predsednik SNS-a Tomislav Nikolić, predsednik DSS-a Vojislav Koštunica, predsednik LDP-a Čedomir Jovanović predsednik DHSS-a Vladan Batić, predsednik NS-a Velimir Ilić, predstavnici SRS-a, G17 plus, predsedništvo Koalicije Bošnjačka lista za evropski Sandžak, premijer RS Milorad Dodik, predsednik RS Rajko Kuzmanović, Predsedavajući Saveta ministara Bosne i Herecegovine Nikola Špirić, Predsednik Crne Gore Filip Vujanović, Bivši predsednik Srbije i Crne Gore Svetozar Marović, Princ Aleksandar Karađorđević sa porodicom, Asocijacija slobodnih i nezavisnih sindikata, fudbalski reprezentativci Srbije, članovi stručnog štaba i delegacija Fudbalskog saveza Srbije, Predsednik Saveza samostalnih sindikata Srbije Ljubisav Orbović...

 

Hrvatski predsednik Stjepan Mesić uputio je poruku saučešće Svetom arhijerejskom sinodu Srpske pravoslavne crkve i episkopima, sveštenstvu i vernicima SPC u Hrvatskoj povodom smrti patrijarha srpskog gospodina Pavla, saopštio je u nedelju uveče Mesićev kabinet.

"Smrt patrijarha Pavla velik je gubitak za SPC jer je on, uz brojne zasluge za svoju crkvu i narod, bio pre svega čovek koji je iskreno verovao u snagu Božjeg dobra u ljudima, doprinevši svojom pastirskom brigom u vremenima koja su bila bolna i za mnoge vernike SPC da bi se došlo do mira i otvorili putevi dijaloga i međusobnog poštovanja između ljudi i naroda", kaže se u poruci saučešća.

Hrvatska premijerka Jadranka Kosor uputila je u nedelju uveče saučešće svim vernicima Srpske pravoslavne crkve u Hrvatskoj povodom smrti patrijarha srpskog Pavla, saopštio je kabinet premijerke.

"Sa žaljenjem sam primila vest o smrti Njegove svetosti, poglavara Srpske pravoslavne crkve patrijarha Pavla. Patrijarh Pavle obeležio je poslednje skoro dve decenije na čelu SPC, pri čemu se posebno starao i za pravoslavne vernike u Hrvatskoj, iz čijeg je korpusa i sam potekao. Svim vernicima SPC u Hrvatskoj izražavam iskreno saučešće u ime hrvatske vlade i svoje lično", navedeno je u saučešću.

Mitropolit bečki Carigradske patrijaršije Mihail ocenio je u nedelju da je smrt patrijarha Pavla težak gubitak za celokupnu pravoslavnu crkvu. Patrijarh Pavle značajno je doprineo da, za vreme raspada bivše Jugoslavije i ratova tokom 1990-tih godina, nije proliveno još više krvi, izjavio je mitropolit Mihail za katoličku novinsku agenciju "Katpres".

Prema rečima mitropolita Mihaila, srpski patrijarh je uvek živeo za toleranciju i za pomirenje hrišćana i muslimana, između pravoslavaca i katolika.Katpres prenosi da je austrijski kardinal Kristof Šenborn takođe izrazio žaljenje zbog smrti patrijarha Pavla, koga je, kako je istakao, imao čast da lično upozna tokom verske mirovne konferencije u Beču.
 

Život po Jevanđelju patrijarha Pavla   "Čuvajmo se od neljudi, ali se još više čuvajmo da i mi ne postanemo neljudi. Nevolja je bilo i bivaće, ljudi i neljudi je bivalo i bivaće. Okolnosti ne zavise uvek od nas, ali da li ćemo biti ljudi ili neljudi to od nas zavisi’’.   "Moje su snage slabe, ja se u njih ne nadam, nadam se u pomoć vašu i pomoć Božju kojom me je on do sada držao. Neka bude na slavu njegovu i na korist Njegovoj crkvi i našem napaćenom narodu u ova teška vremena".   "Uzdam se u Boga da će ovim vlastima otvoriti oči da ovaj namučeni narod prestanu zlostavljati. Ovi događaji slute na najgore pa zato ne prestajem da očinski molim i preklinjem, kako ogorčeni narod, mlade i stare, da se uzdrže od svakog izazivanja nereda, tako i one naoružane da budu čuvari reda i mira a ne vlasti koja tragično po sve nas sve više tone u neznanju šta radi" "Milioni običnih ljudi žrtve su nemaštine i gladi, dok manji broj živi u neograničenoj raskoši i telesnim zadovoljstvima. Mnogi narodi mukom i krvlju stečenu slobodu brane od nasilja globalističkog sistema’’

Svetski mediji o smrti patrijarha Pavla

Svetski mediji, prenoseći vest da je u Beogradu preminuo patrijarh Srpske pravoslavne crkve Pavle, ističu da je njegova najveća vrlina bila skromnost.
 

Britanska medijska kuća Bi-Bi-Si (BBC) je prenela da je patrijarh Pavle bio ugledni teolog i lingvista "poznat po ličnoj poniznosti i skromnosti".
 

Patrijarh Pavle, koji je često više voleo da ide gradskim prevozom i peške nego da ga šofer vozi, bio je popularan među sveštenicima i vernicima, navela je novinska agencija Rojters i podseća da je patrijarh Pavle, kao sveštenik na Kosovu i Metohiji još 1950-ih počeo otvoreno da govori o teškom životu srpske manjine u južnoj pokrajini, a jednom prilikom 1970-ih čak je napadnut i pretučen.
 

Sudbina Kosova i Metohije je bila njegov prioritet i pošto je postao patrijarh 1990. godine, istakao je, između ostalog, Rojters.
 

Francuski i belgijski mediji napominju da je gospodin Pavle došao na čelo SPC 1990. godine uoči raspada bivše jugoslovenske federacije. Oni ističu da je pod njegovim autoritetom SPC povratila veliki uticaj u narodu.
 

Vest o smrti patrijarha preneli su takođe italijanska novinska agencija ANSA, radio stanice Dojče vele i Radio Slobodna Evropa i regionalne agencije, FENA iz Bosne i Hercegovine, hrvatska HINA i makedonska MIA.
 

Vest o smrti poglavara SPC patrijarha Pavla elektronski mediji u Crnoj Gori objavili su kao udarnu, dok u hramovima Mitropolije crnogorsko-primorske sveštenici služe liturgije, a crkvena zvona zvone svaki sat na 15 minuta pre početka novog sata.

Snimci iz Saborne crkve (FoNet)

Snimci ispred zgrade Patrijaršije i hrama Svetog Save (FoNet)

Izjava mitropolita Amfilohija Radovića