Islamski centar pored autoputa

Nakon što je potpisano više bilateralnih sporazuma između Srbije i Turske, te otvoren Turski kulturni centar u Novom Pazaru, tokom upravo završene posete premijera Redžepa Aipa Erdogana iz Ankare, potvrđena je i izgradnja velikog Islamskog kulturnog i duhovnog centra sa džamijom na teritoriji Beograda, koji će finansirati država Turska.

Ovako bi mogao da izgleda novi turski islamski centar

Jedna džamija u Beogradu

Bajrakli džamija, doskora jedina islamska bogomolja u Beogradu, bila je zapaljena u demonstracijama koje su izbile posle pogroma Srba na Kosovu i Metohji 17. marta 2004. Ova džamija iz 16. veka, jedina je koja nije srušena posle oslobođenja od Turaka. Na teritoriji sadašnje srpske prestonice za vreme Otomanske imperije postojale su čak 273 islamske bogomolje, navodi se u nekim istorijskim zapisima.

- Koliko mi je poznato, lokacija je odobrena i sad je potrebno da se uđe u administrativnu proceduru oko preciziranja urbanističkih uslova, dobijanje dozvola, obezbeđivanje infrastrukture i izrade projekta. Islamski centar trebalo bi da se gradi na 37. kilometru od Skupštine Srbije prema Mladenovcu, duž autoputa Beograd-Niš. Pozdravljamo ovu inicijativu, iako nismo konsultovani. Međutim, taj centar u duhovnom smislu ne znači mnogo Islamskoj zajednici Srbije, jer će da bude izvan gradskog jezgra. Mi imamo molitve pet puta dnevno i vernicima neće biti jednostavno da svaki put dođu. Nama su potrebni duhovni centri i džamije u onim delovima Beograda u kojima je veća koncentracija stanovništva islamske veroispovesti ili na onim lokacijama gde je gušći gradski javni prevoz - objašnjava za "Vesti" Adem Zilkić, reis-ul-ulema Islamske zajednice Srbije.

Priča o izgradnji tri nove džamije i jednog velikog islamskog centra u srpskoj prestonici traje već duže vreme. Tadić je pre tri godine, takođe kao predsednik države, zajedno sa tadašnjim premijerom Vojislavom Koštunicom obećao da će muslimani u Srbiji dobiti nove verske objekte.

Ništa zvanično

Kako saznajemo, u Urbanističkom zavodu je urađena Studija verskih objekata na teritoriji koju obuhvata Generalni plan, a koju treba da potvrdi i gradska Skupština. Studijom su uspostavljeni jedinstveni kriterijumi koji se primenjuju za sve tradicionalne crkve i verske zajednice i kada se radi o potencijalnim lokacijama i dimenzijama verskih i pratećih sadržaja.
- Tokom rada na Studiji, ostvarena je saradnja sa Islamskom zajednicom, međutim pismenim putem nisu dostavljene inicijative niti predložene potencijalne lokacije - dodaje Maja Joković.

Iako političari dugo već najavljuju, gradske vlasti još nisu zvanično potvrdile odobravanje lokacija za džamije u Beogradu, a u Urbanističkom zavodu Beograda juče je "Vestima" rečeno da ne postoje novije inicijative islamske zajednice.

- Inicijativa za realizaciju Islamskog centra i verskih sadržaja bila je podneta u fazi izrade Generalnog plana, koji se usvojen tokom 2003. godine. Međutim, lokacije za ove namene nisu bile predmet ove vrste plana. Neku noviju inicijativu te vrste nemamo, bar do mene nije došao konkretan zahtev - kaže Maja Joković - Potkonjak, tehnički direktor Urbanističkog zavoda.

S obzirom na to da je sada gradski Sekretarijat za urbanizam nadležan za izdavanje lokacijske i građevinske dozvole, "Vesti" su pokušale da od gradskog sekretara Milana Vukovića dobiju konkretne odgovore na pitanja koliko se otišlo u pribavljanju dokumentacije i eventualnoj izgradnji najavljenih objekata. Ali ni od Vukovića, kao ni od gradskog arhitekte Dejana Vasovića do zatvaranja našeg lista juče nisu stigla pojašnjenja.

Slučaj Slovenije

I u dominantno katoličkim bivšim jugoslovenskim republikama, Hrvatskoj i Sloveniji vodila se polemika oko izgradnje novih džamija i islamskog centra. Prvobitna želja pojedinaca iz slovenačke islamske zajednice da minaret ljubljanske džamije nadmaši onaj u Zagrebu, visok 45 metara, nije se ostvarila. Prostorni plan glavnog grada Slovenije ograničio je visinu minareta na maksimalnih 40 metara, što je dve trećine zgrade koja dominira u tom delu Ljubljane, zdanju novinske kuće "Delo".

U toku je i izrada Studije visokih objekata ali, nažalost, nismo dobili odgovor na pitanje da li bi reper za visinu minareta mogla biti Beograđanka, najviša zgrada u glavnom gradu ili možda Hram svetog Save, odnosno, da li će biti limitirana visina minareta kao što su to uradile neke zapadne zemlje?

Da će dimenzije Islamskog centra biti pogoleme, ukazuje nedavna izjava srpskog šefa diplomatije Vuka Jeremića koji je rekao da Srbija planira da u Beogradu izgradi jedan od najvećih centara za istraživanje islamske kulture u jugoistočnoj Evropi.

Posebne parcele

Islamska zajednica već godinama traži dozvolu za podizanje novih džamija i osnivanje novih grobnih parcela u Beogradu, kažu u rijasetu. Osim stare Bajrakli džamije pripadnici islamske veroispovesti odnedavno su dobili i novu džamiju u beogradskom naselju Borča, dok su u naselju Ledine na Novom Beogradu, u bogomolju pretvorili kuću koju je kupila Islamska zajednica. Za potrebe verskih obreda tokom velikih praznika iznajmljuju se objekti na 10 lokacija šire teritorije Beograda. Kada je reč o grobljima, islamska zajednica traži da se na postojećim gradskim grobljima odvoje parcele gde bi muslimani mogli da se sahranjuju prema šerijatskim propisima.