Ko su rasadnici ekoloških katastrofa?
Bujica toksičnog mulja u Mađarskoj je samo jedna od ekoloških strahota koje vrebaju u istočnoevropskim zemljama i 20 godina posle pada "gvozdene zavese". Najveće zagađenje Dunava bilo je posle bombardovanja postrojenja u Pančevu 1999. godine, a u Obrenovcu i dalje stoji otvorena jama sa otpadom iz Termoelektrane, samo 100 metara udaljena od Save.
Mađarska ekološka katastrofa navodi na pitanje da li su investitori koji su preuzeli fabrike iz komunističke ere učinili dovoljno za bezbednost tih podstrojenja, preneo je AP.
"Ono što je zastrašujuće je da nismo znali da ovo postoji. Koliko još ima postrojenja koja možda otkucavaju kao tempirana bomba?" ističe Andreas Bekham, direktor Dunavsko-karpatskog programa.
Dunav, drugi najveći plovni tok u Evropi, koji prolazi kroz sedam istočnoevropskih zemalja, je odavno na udaru ekoloških havarija. Jedan od najgorih incidenata dogodio se 1999. za vreme NATO bombardovanja Srbije, kada je cilj bombi bila fabrika đubriva i vinil hlorida, kao i rafinerija nafte u Pančevu, što je imalo za posledicu oticanje u reku toksične mešavine olova, dioksina i drugih hemijskih jedinjenja koja izazivaju rak.
U Srbiji postoji i ogromna otvorena jama samo 100 metara od Save, s milionima tona ugljenog pepela iz Termoelektrane Nikola Tesla u Obrenovcu. U vazduhu iznad ovog grada tokom trećine godine se registruje nezdravo visok nivo ugljene prašine.
Mađarski ekolozi upozoravaju na moguće isticanje crvenog otrovnog otpada iz sedam bazena na oko 100 km od Budimpešte. U njima ima 12 miliona tona crvenog mulja akumuliranog još od 1945. - što je preko 10 puta više od količine koja se nedavno izlila.
Fabrika "Boršodhem", na severoistoku Mađarske, izbacuje godišnje 100.000 tona toksina polivinil hlorid (PVC), koji sadrži dioksin - istog otrova koji je ispušten u vazduh pre 34 godine posle eksplozije u fabrici u Sevezu, što je izazvalo pomor životinja i opustošilo grad.
U susednoj Slovačkoj, velika oblast na istoku zemlje je još uvek kontaminirana polihlorinisanim bifenilima (PBC) iz komunističke ere. Alarmirani katastrofom u Mađarskoj, bugarski zvaničnici su naložili inspekciju desetina domaćih rezervoara otrovnog otpada. Inspekcija je, međutim, naložena samo za otpadne rezervoare fabrika koje još uvek rade, što je izazvalo kritike ekoloških aktivista.
U Bugarskoj se 1966. srušio zid otpadnog rezervoara postrojenja za preradu olova i bakra. Izliveni toksični mulj je ubio 488 ljudi, dok je dobar deo okolnog zemljišta ostao pust.
U Rumuniji je veliko jezero prepuno korozivnog mulja deo pejsaža dunavske luke Tulčea. Povremeno curenje tog otpadnog materijala, kao i zagađenje vazduha, uzrok su sporadičnog uginuća riba i ptica.
Ukoliko bi došlo od odlivanja otpadnog mulja iz ovog jezera, u količini sličnoj onoj u Mađarskoj, bila bi uništena delta Dunava - široko područje jezera i močvara koje je UNESCO uvrstio u svetsko nasleđe, koju nastanjuje preko 300 vrsta ptica i 45 vrsta slatkovodne ribe.
Teški metali iz otpada fabrike boja za gumu u mestu Kopsa Mika, koja je pod pritiskom svetske javnosti zatvorena još 1994. i danas truju vazduh pa je očekivana dužina života lokalnog stanovništva devet godina niža od rumunskog proseka od 72 godine.
