Dojče vele: Jedna vojna baza - "rat" velikih sila
Turska vojna baza Indžirlik ima dugu istorija: od uporišta protiv sovjetske ekspanzije, do baze za borbu protiv tzv. "Islamske države".
Sada je Indžirlik postao predmet spora između Turske i Nemačke, piše "Dojče vele".
Indžirlik strateški punkt za nemačke vojne operacije u okviru NATO, a u borbi protiv tzv. “Islamske države“. U toj vojnoj bazi trenutno se nalazi oko 250 nemačkih vojnika. Međutim, u međuvremenu je ona postala i predmet spora između Ankare i Berlina. Evo nekoliko činjenica o važnosti Indžirlika i o razlozima za bilateralnu svađu.
Zašto je Indžirlik važan?
Indžirlik je 1955. godine za vreme Hladnog rata uz američku pomoć postao najvažnija baza na jugoistočnom krilu NATO. Više od 60 godina ona je služila za odbranu od moguće sovjetske i kasnije ruske ekspanzije. Ispostavila se i kao važna tokom raznih kriza na Bliskom istoku. Kada se Turska 2014. godine priključila Anti-ID-koaliciji, Ankara je Indžirlik ponudila kao bazu za vojne operacije protiv “Islamske države“ koja je tada pod svojom kontrolom držala velike delove Sirije i Iraka. Indžirlik je na strateški povoljnom mestu – geografski je blizu zemljama u kojima deluje Islamska država.
U januaru ove godine, Turska i Nemačka sklopile su sporazum po kome je Nemačkoj dozvoljeno da u tu bazu premesti više izviđačkih aviona iz Hamburga, kako bi učestvovali u misijama protiv IS. Ti avioni, inače, nisu uključeni u direktne borbene operacije.
Oružani sistemi u Indžirliku
U Indžirliku dominira 39. vazduhoplovna jedinica SAD. Pored aviona tipa A-10 koji iz vazduha pružaju podršku kopnenim trupama, američko vazduhoplovstvo stacioniralo je u toj turskoj vojnoj bazi i avione tipa F-15 i F16, a povremeno su se tamo nalazili i izviđački avioni tipa Avaks, kao i sistemi sa raketama zemlja-vazduh. Navodno se u Indžirliku nalaze i nuklearne bojne glave: iako to američki, turski ili predstavnici NATO nikad nisu potvrdili, prema navodima Saveza američkih naučnika (FAS), u skladištima u Indžirliku još od Hladnog rata nalazi se 50 atomskih bombi tipa B61.
Koje države deluju iz Indžirlika?
Osim Turske, Sjedinjene Američke Države sa oko 1.500 pripadnika vojske tamo imaju najveći kontingent. Po jačini i veličini trupa prati ih Velika Britanija. Nemačka tamo ima 260 vojnika koji deluju u okviru vazduhoplovnih snaga. Holandija, Španija, Danska, Češka, kao i Saudijska Arabija i Katar koje nisu članice NATO, takođe imaju svoje vojnike u Indžirliku u okviru borbe protiv ID.
Zašto je Indžirlik postao problem?
Saveznice Nemačka i Turska imaju bliske odnose već decenijama, i to ne samo zbog toga što su članice NATO još od pedesetih godina, već i zbog njihovih bliskih ekonomskih i društvenih veza. Aktuelne napetosti oko Indžirlika, deo su šireg političkog sukoba koji je u toku prošle godine postajao sve izraženiji. Turska 2016. nije dozvolila poslanicima Bundestaga da posete vojnu bazu Indžirlik nakon što je nemački parlament usvojio rezoluciju u kojoj se masakr Otomanskog carstva nad Jermenima iz 1915. i 1916. godine naziva genocidom. Ankara je kasnije povukla tu odluku i dozvolila poslanicima pristup vojnoj bazi. Ali u maju ove godine, Turska je poslanicima Bundestaga ponovno zabranila pristup bazi, zato što je Nemačka dodelila azil turskim oficirima koje Ankara optužuje da su učestvovali u pokušaju puča u julu 2016, a koji je imao za cilj da se svrgne predsednik Redžep Tajip Erdogan.
Na tu odluku reagovala je i nemačka kancelarka rekavši da se vlada u Berlinu trudi da dođe do zajedničkog rešenja s turskom vladom. Angela Merkel je dodala da nemačka vlada proverava i mogućnost da nemačke vojnike koji učestvuju u borbi protiv IS stacionira u neke druge baze. Kao jedna od alternativa spominje se i Jordan.
Opcije Nemačke za premeštanje trupa
Nemačke jedinice trenutno stacionirane u Indžirliku deo su izviđačke misije, a imaju i dodatni zadatak da snabdevaju avione gorivom. Osim toga, Nemci učestvuju u koordinaciji i logistici NATO jedinica. Nejasno je u kojoj meri bi se premeštanje nemačkih trupa odrazilo na anti-ID-misiju, kao i na dalju saradnju Nemačke i Turske kao NATO-partnera.
Pored Jordana, kao alternativne zemlje za stacioniranje nemačkih vojnika navode se i Kipar i Kuvajt. Jordan i Kuvajt inače nisu članice NATO, ali te zemlje ipak, kao partneri zapadnog saveza, učestvuju u borbi protiv ID. To ih ujedno kvalifikuje i kao moguće nove lokacije za jedinice Bundesvera.
