Za sibirsko vreme kriva "pokvarena kuhinja" nad Atlantikom
Hladne zime u centralnoj Evropi posledica su poremećenih mehanizama "vremenske kuhinje" iznad Atlantika koji su izazvani letnjim smanjenjem ledenih površina Arktika, tvrde naučnici.
Prema podacima nemačkih naučnika iz Instituta za polarna istraživanja "Alfred Vegener" (AWI) i Centra za istraživanje Zemlje "Gelmgolc" (GFZ), zagrevanje vazduha u vodama Severnog ledenog okeana pojačava vertikalnu cirkulaciju, pošto se tople vazdušne mase podižu mešajući se sa hladnijim.
Kao rezultat tog procesa donji atmosferski slojevi gube stabilnost i sezonska "šema" raspodele atmosferskog pritiska se menja kako na Arktiku, tako i na severnom Atlantiku.
Jedan od nepokolebanih, ugroženih sistema atmosferskog pritiska, je takozvano Arktičko oscilovanje sa sezonskim Azorskim maksimumom i Islandskim minimumom.
Međusobno delujući, Azorski maksimum i Islandski minimum stvaraju gradijent i pri visokoj razlici pritiska formira se jak zapadni vetar koji sa Atlantika donosi tople vazdušne mase.
Ove struje donoseći vlagu planinskoj centralnoj Evropi, obezbeđuju toplu i snežnu zimu. Ukoliko vazdušno strujanje izostane, u Evropu stiže hladan i suv vazduh sa Arktika, kao što je slučaj u poslednje dve godine.
Proračuni naučnika pokazuju da se razlika u pritisku između Azorskog maksimuma i Islandskog minimuma smanjuje u godinama kada na Arktiku dolazi do prekomernog topljenja leta.
Topljenjem leda stvaraju se sve veće površine vode, koja za razliku od svetle ledene površine sa visokim albedo, indeksom reflektovanja, intenzivno upijaju zračenje sunca i zagrevaju se. Nastupanjem hladne sezone, vodene mase prenose toplotu na vazduh, a sem toga u jesen i zimu, okean bez ledene zaštite takođe zagreva atmosferu. Ova klimatska pojava na Arktiku nazvana je "efektom podignutog poklopca", navodi se u istraživanju objavljenom u časopisu "Tellus A".
Naučnici ističu da njihova istraživnja opisuju opšte crte tog klimatskog mehanizma, sto znači da su moguća sezonska i regionalna odstupanja izazvana drugim vremenskim faktorima.
"Naša istraživanja su usmerena na regionalne klimatske situacije, prouzrokovane globalnim procesima, što bi trebalo da pomogne ljudima da se postepeno adaptiraju na klimatske promene", citiran je šef sektora za atmosferske cirkulacije AWI profesor Klaus Detlof.
Naučnici su ranije otkrili genetsku mutaciju koja prouzrokuje imunološko obolenje kao što je alergija na hladnoću, a ispoljava se u oštroj imunološkoj reakciji organizma na niske temperature.
