Danas je Mitrovdan
Praznik Svetog velikomučenika Dimitrija, uspomena na smrt i stradanje velikog borca za hrišćanstvo, obeležava se danas, kao zapovedni praznik Srpske pravoslavne crkve i krsna slava pravoslavnih vernika.
Na ovaj praznik, u srpskom narodu poznatom kao Mitrovdan, pominje se pogibija svetitelja koji je život okončao u tamnici 306. godine gde je zatočen, otkazavši poslušnost progoniteljima hrišćana.
Prema predanju, svetitelj Dimitrije rođen je i živeo u Solunu, a car Maksimilijan (240-310) ga je postavio za vojvodu, nadajući se njegovoj odanosti u progonu hrišćana. Umesto da izgoni hrišćane, ovaj svetitelj je u rodnom gradu propovedao hrišćanstvo zbog čega je bio izveden pred cara. Pred carem je javno priznao da je primio Hristovu veru, zbog čega je utamničen.
Legenda kaže da su svetog Dimitrija u zatvorskoj ćeliji ubili vojnici, zatekavši ga u molitvi. Dželati su ga, kako je zapisano, iz daljine gađali kopljima, jer nisu smeli da mu priđu.
Hrišćani su telo krišom sahranili, a na grobu su se počela dešavati čuda i isceljenja, pa su odlučili da na tom mestu podignu crkvu. Solunski hram je podigao velikodostojnik Leontije, izlečivši se nad moštima svetitelja.
Prema drevnim zapisima, Sveti Dimitrije se iz kivota javio caru Justinijanu (483-565), sprečivši ga da mu mošti prenese u Carigrad, pa je tako ostao u Solunu, gde i danas počiva kao zaštitnik tog grada.
Ovaj svetac predstavljen je na freskama srednjevekovnih manastira u redu svetih ratnika koji su propovedali i borili se za hrišćansku veru. Jedna od najlepših predstava Svetog Dimitrija nalazi se na Kosovu i Metohiji, u manastiru Dečani, čiji su ktitori Stefan Dečanski i car Dušan. Svetitelj je oslikan u ratničkoj opremi sa štitom i šlemom, pored Svetog Đorđa.
Svetog Dimitrija s velikim poštovanjem, pored Grka i Srba, slave i Rusi. Njegov kult je počeo da se širi u Rusij u 12. veku, a godine 1581. izabran je za zaštitnika Sibira.
U Srpskoj crkvi je više od 120 hramova posvećeno svetom Dimitriju, među kojima je i nedavno sagrađena crkva u Novom Beogradu.
Njegov lik nalazi se od 1388. godine na grbu Sremske Mitrovice gde se, takođe, veoma poštuje ovaj svetitelj. Crkveni istoričari nisu saglasni oko toga da li život svetitelja treba vezati za Solun ili Sremsku Mitrovicu, jer je, prema zapisima iz osmog veka, pogubljen u Sirmijumu, a ostaci su mu preneti u Solun, pošto su varvari osvojili Srem.
Postoje mnogobrojna narodna verovanja vezana za Mitrovdan, među kojima i da treba biti kod kuće kako cele godine ne bi noćivali po tuđim kućama. Poznato je i da su se na Mitrovdan hajduci razilazili i odlazili da prezime kod jataka, da bi se opet sastali na Đurđevdan.
