Štrbac: Prvo etničko čišćenje u Evropi posle 1945. godine
Dokumentaciono-informativni centar Veritas podseća da se sutra navršava 27 godina od progona Srba iz 26 sela takozvane Požeške kotline, podno Papuka i Psunja, kada je sva njihova imovina opljačkana, a zatim zapaljena i uništena.
Direktor Veritasa Savo Štrbac ističe da je ovo ujedno bila i prva i jedina akcija etničkog čišćenja na tlu Evrope posle Drugog svetskog rata koja je sprovedena uz pisanu naredbu tadašnjih vlasti Hrvatske.
Reč je o događaju u srpskim selima van zone ratnih dejstava kada je Krizni štab Slavonske Požege doneo Naredbu da oko 2.100 srpskih stanovnika bude evakusano uz obrazloženjem da će se tako zaštititi njihovi životi i istovremeno "omogućiti uspešna odbrana odbrambenih položaja hrvatski snaga".
- Evakuacija je sprovedena tačno u podne, 29. oktobra 1991. godine i u roku od 48 sati većina Srba je izmešteno. Mada je obećano da će njihova imovina biti bezbedna, čim su napustili svoje domove počela je sistematska krađa a zatim paljenje i miniranje kuća s ciljem da se prikriju tragovi pljačke i da se stanovnici napuštenih sela u njih više nikada ne vrate. Deo starijih ljudi, koji nije hteo ili mogao da napusti svoja sela usled starosti i bolesti, stradao je upravo da ne bi kasnije mogao da svedoči i razmerama pljačke i uništenja privatne imovine - ističe Savo Štrbac.
Štbac objašnjava da su hrvatski mediji zatim, da bi prikrili razmere pljačke, proturili informaciju da su Srbi sami sebe opljačkali i minirali. Većina Srba koji su do tada bili lojalni Hrvatskoj iz straha za sopstvene živote, beži za Bosnu, a manji broj utočište nalaze u srpskim selima Gornji Vrhovci, Vučjak Čečavski i Šnjegavić, koja su odbila Naredbu o evakuaciji, i u kojima su formirane jedinice TO, organizujući seoske straže i odbranu svojih sela.
- U zoru 10. decembra 1991. jedinice 121. brigade iz Nove Gradiške i 123. brigade iz Slavonske Požege započinju napad na "nepokorna" sela, koja padaju bez otpora, a stanovništvo se, zajedno sa pripadnicima TO, povlači prema Bosni. U čišćenju "nepokornih" sela, uključujući i nekoliko susednih, prema Veritasovim, još uvek nepotpunim podacima, ubijeno je 71 lice srpske nacionalnosti, od kojih su 42 stariji od 60 godina, među njima i 33 žene. U tim selima su, nakon što je narod iseljen, pripadnici HV-a opljačkali, minirali i popalili 616 stambenih i 590 gospodarskih objekata, dok su bez kuća ostala 1.492 lica - naglašava Štrbac.
Prema podacima "Veritasa", u decembru 2000. iz jedne masovne grobnice u selu Šnjegavić ekshumirano je 13 posmrtnih ostataka, od kojih je do sada 11 identifikovano kao žitelji Šnjegavića i Vučijaka Čečavskog. Od svih žrtava, porodice su do sada pronašle, identifikovale i sahranile tek 26 posmrtnih ostataka, dok se još uvek na spisku nestalih vodi 45 osoba.
Za ovaj zločin do sada niko nije odgovarao.
