Upozoravajuće: Sukob crkve i države bio bi fatalan po Srbiju!
Za srpski narod crkva nije obična institucija, već institucija koja za razliku od države ima kontinuitet. Stoga bi sukob crkve i države, dva stuba srpskog identiteta bio fatalan, fatalniji od spoljne agresije.
Kada dođe do trzavica i razmimoilaženja u ključnim stavovima između crkvenih otaca i državnog vrha, pogotovo ako se radi o vrhunskom nacionalnom interesu kao što je Kosovo i Metohija (KiM), to ne da ne može da ostane neprimećeno u javnosti, već izaziva buru i podstiče sumnje.
Nedavna polemika između pojedinih jerarha SPC i pripadnika srpskog državnog vrha iznova je podstakla polemike o odnosu crkve i države. Međutim, ona je nadišla dosadašnje slične rasprave zbog jedinstvene teme o kojoj do sada između SPC i države nije bilo neslaganja - Kosovu i Metohiji.
Jedinstvo je sada, naizgled i retorički narušeno i postavlja se pitanje koliko sukob crkve i države može da ugrozi srpsku poziciju, kada je u pitanju odbrana nacionalnih interesa.
- Svaka podela i svako izostajanje podrške slabi nacionalni interes - mišljenja je istoričar akademik Ljubodrag Dimić. Crkva se devedesetih godina vratila na scenu, pa i na političku scenu.
Na subjektima kao što su crkva ili naučne institucije su da daju mišljenje o nekom problemu, dodaje on, ali političku odluku donose političari.
Za analitičara Dragomira Anđelkovića, sukob države i crkve je nešto što se po svaku cenu mora izbeći.
- Sukob crkve i države on vidi kao veću opasnost nego što je strana agresija. I crkva i država moraju da izbegnu sukob, jer na to nemaju pravo - izjavio je Anđelković.
Bez obzira na povremene varnice, Anđelković veruje da se na čelu i crkve i države nalaze nacionalno odgovorni ljudi, koji neće dozvoliti da crkva i država budu uvučene u sukob.
Pročitajte još:
* O čemu govori Haradinaj, a o čemu Tači?
Sa druge strane, napominje on, javnost mora da zna da je onaj ko izaziva sukob opasnost za srpske interese i da mora da se stane na stranu onoga ko je u tome pasivan, odnosno u defanzivi.
Odnosi SPC i države imali su trzavice i ranije, pogotovo tokom devedesetih godina. Tada je kao grom odjeknulo saopštenje Sabora SPC, u kome se crkva založila za obnovu monarhije. Pojedine vladike, poput Amfilohija i Atanasija, nalazile su se u prvim redovima kada su studenti u zimu 1995-1996. godine demonstrirali protiv izborne krađe, a sâm patrijarh Pavle predvodio je litiju koja je probila policijski kordon u beogradskoj Kolarčevoj ulici.
Ne bi trebalo zaboraviti ni da je neposredno pre i nakon NATO agresije 1999. godine tadašnji vladika raško-prizrenski Artemije bio jedan od glavnih političkih vođa Srba sa KiM, a da je na njega tadašnja srpska vlast (koalicija SPS - JUL - SRS) gledala kao na političkog konkurenta.
Posle 5. oktobra između novih vlasti i crkve nije bilo značajnijih sukoba, osim onog izazvanog odbijanjem crkve da, zbog raskola u Makedoniji, dozvoli proslavu makedonske državnosti u manastiru Prohor Pčinjski. Oko glavnih nacionalnih i državnih pitanja crkva i država su u načelu bile saglasne.
